Dit document is ook beschikbaar in dit niet-normatieve formaat: pdf
Dit document valt onder de volgende licentie:
Creative Commons Attribution 4.0 International Public License
Binnen DSO worden verschillende informatiedomeinen onderkend: elk informatiedomein groepeert informatieobjecten met maximale samenhang en vormt logische bouwblokken voor de informatievoorziening van DSO.
Dit document bevat de vastlegging en beschrijving van het Conceptuele Informatiemodel Officiële Publicaties bekeken vanuit het DSO-LV perspectief.
Binnen de context van de LVBB beschrijft de STOP standaard het informatiekundig perspectief en binnen DSO-LV is CIM-OW de leidende informatiestandaard. Maar voor een effectieve ontsluiting van het dataproduct omgevingsdocument is een gedeeltelijke combinatie van beide en een afhankelijkheid van beide nodig. Het CIM-OP beschrijft die combinatie en afhankelijkheid vanuit het perspectief van de DSO-LV. Deze wordt in dit document de view van DSO-LV op STOP genoemd.
Het CIM-OP heeft als algemene use case (gebruikstoepassing) om informatiekundige relaties te leggen tussen functionaliteiten in de DSO-LV en de gegevens binnen STOP.
CIM-OP bevat de volgende componenten:
CIM-OP volgt de regels voor opstellen van een informatiemodel zoals vastgelegd in de MIM standaard en wordt uitgedrukt in UML.
Dit is een consultatieversie. Commentaar over dit document kan gestuurd worden naar
Dit document is tot stand gekomen binnen het programma DSO-Omgevingswet. Het bevat de vastlegging en beschrijving van het Conceptuele Informatiemodel Officiële Publicaties bekeken vanuit het DSO-LV perspectief. Het bevat in die zin de specificaties van het algemene STOP model die een rol spelen bij de implementatie van STOP in relatie tot CIM-OW in de DSO-LV. Het is daarmee uitdrukkelijk geen vervanging van de beschrijving van STOP zoals die door KOOP wordt beheerd.
In een stelsel van samenhangende voorzieningen, zoals het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO), is semantische interoperabiliteit essentieel om de verschillende stelselonderdelen in staat te stellen relevante informatie op een betekenisvolle manier met elkaar uit te wisselen. Voor de dienstverlening rondom de Omgevingswet moet altijd duidelijk zijn welke betekenis wordt toegekend aan woorden (begrippenkader) en wat de relatie is tussen begrippen, vanuit de inhoud van die begrippen (semantische relaties). Dit modelleren we in conceptuele informatiemodellen (CIM) die een relatief stabiel raamwerk voor het werken onder architectuur en de basis voor de implementatie biedt.
Binnen DSO worden verschillende informatiedomeinen onderkend: elk informatiedomein groepeert informatieobjecten met maximale samenhang en vormt logische bouwblokken voor de informatievoorziening van DSO.
De informatiedomeinen zijn de basis voor de indeling van de informatiemodellen. Elk informatiedomein wordt op conceptueel niveau beschreven door een conceptueel informatiemodel (CIM) dat richting geeft aan de uitwerking van het informatiedomein en de samenhang met aanpalende domeinen borgt.
De onderstaande conceptuele informatiemodellen zijn beschikbaar. De modellen zijn in verschillende stadia van ontwikkeling en de links kunnen zowel naar ontwikkel- als publicatieversies verwijzen.
Alhoewel elk conceptueel informatiemodel één informatiedomein afbeeldt, zijn er dwarsverbanden en afhankelijkheden tussen de verschillende domeinen. De conceptuele informatiemodellen worden derhalve in samenhang beheert en ontwikkelt, teneinde de semantische interoperabiliteit in en met het DSO te kunnen waarborgen. Dit document bevat de vastlegging en beschrijving van het Conceptuele Informatiemodel Officiële Publicaties (CIM-OP).
In het Digitaal Stelsel Omgevingswet wordt als serviceproduct de tekstuele en ruimtelijke informatie van omgevingsdocumenten ontsloten. Dit serviceproduct is datagericht en legt de focus op de geannoteerde informatie. De informatie waarmee een omgevingsdocument bevraagbaar en analyseerbaar wordt gemaakt in een digitale omgeving. De locatie of geo-informatie is voor de DSO-LV de basis voor het weergeven en bevraagbaar maken van een omgevingsdocument. De compleetheid van de informatie van een omgevingsdocument is pas gegarandeerd als ook de bijbehorende inhoud van de artikelen of tekstonderdelen wordt weergegeven. Tekst, annotatie en locatie vormen in hun drie-eenheid de volledige informatie. Voor de tekst en de juridische informatie ligt de focus bij de Standaard Officiële Publicaties (STOP) [STOP20]; deze standaard wordt beheerd door KOOP. Voor annotatie en locatie-gericht bevragen bij de standaard Informatiemodel Omgevingsdocumenten (IMOW) [IMOW], beheerd door Geonovum.
Vanuit het perspectief van het DSO-LV is er een view nodig op STOP waarbij het STOP model gedefinieerd wordt vanuit de functionaliteit die voor de DSO-LV nodig is. Deze view wordt gespecificeerd met dit Conceptueel Informatiemodel Officiële Publicaties (CIM-OP). Het CIM-OP is een UML informatiemodel dat op conceptueel niveau STOP in relatie brengt tot het CIM-OW en de toepassing daarvan in de DSO-LV. Alle voor de DSO-LV benodigde en in STOP aanwezige semantiek en functionaliteit is in het CIM-OP beschreven. CIM-OP is conceptueel in de zin dat het alleen op conceptueel niveau de informatie beschrijft en geen implementatiespecificatie is. Het staat wat dat betreft naast en los van de in het DSO opgenomen implementatiespecificaties.
CIM-OP volgt de regels voor opstellen van een informatiemodel zoals vastgelegd in de MIM standaard en wordt uitgedrukt in UML.
Het inhoudelijke toepassingsgebied van CIM-OP is de view van de DSO-LV op de STOP standaard. Het bevat de inhoud in semantiek en functionaliteit van STOP die van belang is voor een goede informatiekundige specificatie van omgevingsdocumenten in de DSO-LV.
CIM-OP refereert aan STOP 2.0 Release Candidate [STOP20].
CIM-OP bevat de volgende componenten:
Voor al deze componenten geldt dat alleen de DSO-LV view op deze componenten wordt gegeven. De informatiemodellen worden conform [MIM] beschreven en zijn opgesteld in UML. Er is geen objectcatalogus opgenomen. Voor de definities van informatielementen wordt verwezen naar de STOP documentatie [STOP20].
CIM-OP: Conceptueel Informatiemodel Officiële Publicaties binnen de context van de DSO-LV.
Een aantal begrippen omvat de definitie van het domein van het Conceptuel Informatiemodel Officiële Publicaties (CIM-OP).
STOP: Standaard Officiële Publicaties
Officiële Publicatie: De bekendmaking in een Officieel publicatieblad. (Bron STOP).
Publicatieblad: Een van de bekendmakingsbladen waarin de officiële publicaties bekend gemaakt worden. (Bron STOP).
DSO: Digitaal Stelsel Omgevingswet
LVBB: De landelijke voorziening voor het bekendmaken en beschikbaar stellen van besluiten (officiele publicaties)
DSO-LV: De landelijke voorziening voor het digitaal ondersteunen van de Omgevingswet
CIM-OP bekijkt de informatiekundige inhoud van dit domein in zoverre dat dit in STOP is uitgewerkt en een rol speelt binnen het functioneren van de DSO-LV.
CIM-OP beschrijft de integratie van de informatie, data, van de Landelijke voorziening bekendmaken en beschikbaar stellen (LVBB) en de landelijke voorziening DSO-LV.
Voor het beeld van die integratie of beter koppeling is het goed om een beeld van beide voorzieningen te hebben. We maken daarbij gebruik van beschrijvingen zoals ze zijn opgenomen in het DSO architectuur document DSO-LV/LVBB diensten en informatiestromen per applicatiecluster.
LVBB
De landelijke voorzieningen voor het bekendmaken en beschikbaarstellen van officiele publicaties. De LVBB ontvangt alle besluiten van het bevoegd gezag, maakt daar officiële bekendmakingen van en stelt de nieuwe toestanden van geconsolideerde regelingen samen. De toestanden die hier ontstaan moeten planmatig worden doorgeleverd aan DSO-LV en op verzoek ook worden terug geleverd aan het bevoegd gezag.
Ozon
Ozon wordt via het bronhouderskoppelvlak voor juridische regels (LVBB) geïnformeerd over nieuwe regelingversies en zorgt voor de benodigde inwinning en validatie van OW-informatie, objectvorming en registratie. De objecten die ontstaan worden binnen de landelijke objectstructuur ingepast en uitgeleverd via API’s die zijn afgestemd op verschillende doelgroepen.
In onderstaand figuur wordt een overzicht gegeven van de informatie-uitwisseling tussen verschillende componenten inclusief de LVBB en de DSO-LV met Ozon.
Binnen de context van de LVBB beschrijft de STOP standaard het informatiekundig perspectief en binnen DSO-LV is CIM-OW en IMOW de leidende informatiestandaard. Maar voor een effectieve ontsluiting van het dataproduct omgevingsdocument is een gedeeltelijke combinatie van beide en een afhankelijkheid van beide nodig. Het CIM-OP beschrijft die combinatie en afhankelijkheid vanuit het perspectief van de DSO-LV. Deze wordt in dit document de view van DSO-LV op STOP genoemd.
Onderstaand figuur geeft op hoofdlijn de relatie tussen kern-objecttypen uit CIM-OP en CIM-OW.
Het CIM-OP heeft als algemene use case (gebruikstoepassing) het vastleggen van informatiekundige relaties tussen functionaliteiten in de DSO-LV en de gegevens binnen STOP. Om dit concreter te maken is hier beneden een lijst opgenomen met specifieke use cases of vragen die door CIM-OP beantwoord moeten worden.
Voorbeeld van een aantal specifieke situaties waar de CIM-OP informatietechnisch kan ondersteunen:
CIM-OP verwijst normatief naar een aantal standaarden.
Lijst van termen en definities die in deze beschrijving worden gehanteerd.
OPMERKING Geo-informatie is synoniem aan geografische informatie
De volgende uitgangspunten zijn gehanteerd bij het opstellen van CIM-OP:
Indien modellen voornamelijk bedoeld zijn om de bredere context aan te geven is dat kenbaar gemaakt door het label (Context)
.
In het volgende hoofdstuk is de gegevensdefinitie opgenomen van het CIM-OP model. Het model is opgedeeld in een aantal onderdelen:
(Context)
(Context)
(Context)
(Context)
(Context)
Bij elk model is een korte uitleg opgenomen. In die uitleg is indien relevant ook een referentie naar de STOP documentatie opgenomen.
De modellen zijn conceptueel en geven de DSO-LV view op STOP weer. De informatie-elementen zijn toegepast in metaklassen (o.a. objecttypen, attributen, relaties) die voor deze DSO-LV view handig zijn en niet noodzakelijkerwijze overeenkomen met de metaklassen in STOP. De relaties tussen objecttypen zijn over het algemeen aggregatierelaties met de naam 'bevat'. De associatieeinden hebben in de regel dezelfde naam als het doel of de bron van de relatie. Dit is bijna overal uniform toegepast en komt niet overeen met STOP maar is voor de DSO-LV view voldoende.
CIM-OP - Model officiële publicaties - overzicht
UML diagram van officiële publicaties.
Een officiële publicatie kent verschillende typen en wordt gepubliceerd in een publicatieblad. Een officiële publicatie wordt automatisch gegenereerd uit een door het bevoegd gezag aangeleverde instrumentversie.
STOP bevat modellen voor zowel de versie van het instrument die door het bevoegd gezag wordt aangeleverd en de publicatie daarvan in het publicatieblad.
FRBRmodel - overzicht
STOP hanteert als basismodel voor instrumenten het model voor Functional Requirements for Bibliographic Records, FRBR. STOP legt dit model uit in de paragraaf over het FRBR model . FRBR als basismodel heeft een impact op het lezen en begrijpen van het STOP UML en de data implementatie die er van wordt afgeleid.
De basiselementen zijn een Work, een Expression en een Manifestation. Gerelateerd aan STOP is een Work een Instrument, een Expression een Instrumentversie en een Serialisatie een Manifestation. Een Instrument is een type regeling, bijvoorbeeld het omgevingsplan (als instrument), een Instrumentversie zijn alle (mogelijk in de tijd opvolgende) versies van een specifiek omgevingsplan en de Serialisatie is een bestand of de data van een specifiek omgevingsplan.
Belangrijk is dat een Instrument en alle versies van dat Instrument samen de informatie bevatten van één specifiek instrument. Dus het omgevingsplan Y van de gemeente X bevat de informatie van alle versies van dat omgevingsplan. Is informatie over een specifieke versie in de tijd nodig dan moet de versie met dat tijdstempel worden bevraagd.
Conceptueel betekent dit dat op het niveau van Instrument alle niet in de tijd veranderlijke kenmerken zijn opgenomen en dat bij Instrumentversie de kenmerken zijn opgenomen die een versie bepalen en dus wel over versies kunnen verschillen.In de afzonderlijke modellen van het CIM-OP is het FRBR model herkenbaar door aan te geven dat een Instrumentversie een expressie is die een werk (een Instrument) realiseert en door de toekenning van wId's (work id) en eId's (expressie Id).
Toekennen van identificatie: Om de relatie tussen instrumenten en versie van instrumenten te onderhouden wordt er aan een instrument een wId (work id) toegekend en aan een instrumentversie een eId (expression id) en een wId van het instrument of work waar de versie een versie van is
Deze systematiek wordt ook voor onderdelen van een instrument gebruikt zonder dat deze een prefix 'versie' hebben. Bijvoorbeeld een artikel kan zowel een wId als een eId hebben om aan te geven dat deze versie van een artikel (een expressie) bij dat work van het artikel hoort.
Meer over id toekenning in STOP Naamgevingsconventies .
CIM-OP - Regeling en besluit - overzicht
UML model met overzicht Regeling en Besluit.
Regeling
wordt ingesteld door een Besluit
.Regeling
wordt gewijzigd door een Besluit
.Metadata besluit
en Metadata regeling
bevat de gegevens over een besluit of regeling
zoals titel en maker.Besluit
is opgenomen in een Besluitversie
die de Besluittekst
bevat.Besluit
heeft een besluitStatus
. Dit is een gegeven dat niet in deze vorm
wordt aangeleverd door het bevoegd gezag maar een afgeleide is van de gegevens in
de procedureverloop. De LVBB levert het op deze manier door aan DSO-LV.Besluit
bevat Consolidatie-informatie
.Regeling
is een tekst en GIO's (met eventuele afbeeldingen en andere multimedia-elementen)
die juridische voorschriften van algemene strekking of beleidsregels bevat.Regeling
is het Work
en omvat alle expressies daarvan opgenomen in regelingversies.DocumentComponent
.DocumentComponent
is een algemeen objecttype waar alle onderdelen van een Regelingversie
onder vallen. Voor CIM-OW/DSO-LV zijn de volgende typen interessant: Aanhef, Afdeling,
AlgemeneToelichting, Artikel, ArtikelsgewijzeToelichting, Begrip, Begrippenlijst,
Bijlage, Boek, Conditie, Deel, Divisie, DivisieTekst, Kadertekst, Lichaam, Lid, Hoofdstuk,
Paragraaf, Sluiting, Subparagraaf, Subsubparagraaf, Toelichting. Het CIM-OW laat in
het midden welke typen uit CIM-OP daadwerkelijk gebruikt worden.Regeling
kan vier vormen hebben: een RegelingVrijeTekst
, RegelingKlassiek
,
een RegelingCompact
en een RegelingTijdelijkdeel
.Regeling
kan een Tijdelijk regelingdeel
hebben, een onderdeel dat voor een
periode en voor een deel de vigerende inhoud bevat.GIO - overzicht
UML diagram voor GIO.
Metadata informatieobject
is o.a. de titel en de naam van de GIO opgenomen. De
naam opgenomen bij de metadata is de naam van het GIO zoals die in de tekst is benoemd.Norm informatie
bevatten. Norm informatie van een GIO benoemt de norm,
de eenheid en de Normwaarde
.Locatie
.Locatie
heeft een naam en een Geometrie
. De naam is de tekst zoals de locatie
(of GIO) wordt benoemd in een Tekst
, Artikel
of Divisietekst
.Locatie
kan in meerdere GIO's voorkomen.Geometrie
wordt de standaard
Basisgeometrie
gebruikt. CIM-OW en CIM-OP gebruiken gezamenlijke geometrien waar het dezelfde locatie
betreft.Juridische borging van
opgenomen.DocumentComponenten - overzicht
DocumentComponent
is een object waarmee het mogelijk wordt om OP-elementen uit
te drukken in het CIM-OW.
'DocumentComponent' bevat de onderdelen waar een Regeling uit is opgebouwd.
ArtikelOfLid
voor artikelgestructureerde
regelingen en op het niveau van Divisies voor vrijetekst regelingen.opschrift
, label
en nummer
.Met het attribuut type
wordt het type object uit CIM-OP aangeduid. Deze lijst is
beperkt tot:
`Aanhef, Afdeling, AlgemeneToelichting, Artikel,
ArtikelsgewijzeToelichting, Begrip, Begrippenlijst, Bijlage, Boek, Conditie,
Deel, Divisie, DivisieTekst, Kadertekst, Lichaam, Lid, Hoofdstuk, Paragraaf, Sluiting, Subparagraaf, Subsubparagraaf, Toelichting`.
Besluit compact - overzicht
UML diagram van Besluit compact
.
Besluit compact
is een bijzonder vorm van een Besluit
en wordt gebruikt als besluitmodel
bij Regeling compact
, Regeling vrijetekst
en Tijdelijk regelingdeel
. Metadata
besluity
bevat de gegevens over een Besluit
.
De basisonderdelen van een Besluit compact
zijn:
Metdata besluit
bevat de gegevens over een besluit zoals titel en maker.Opschrift
Aanhef
Lichaam
Sluiting
Wijzigbijlage
Bijlage
Toelichting
Artikelgewijzetoelichting
Motivering
Toelichtingsrelatie realiseert de relatie tussen een toelichting en het onderdeel
van een Besluit
.
De meeste van deze basisonderdelen zijn weer verder opgedeeld in onderdelen.
Toelichtingsrelatie - overzicht
UML diagram van Toelichtingsrelatie
.
Teksten die een toelichting zijn op een onderwerp hebben een toelichtingsrelatie naar het onderwerp waar een toelichting op wordt gegeven.
Besluit klassiek - overzicht
UML diagram van Besluit klassiek
.
BesluitKlassiek wordt alleen gebruikt voor besluiten bij een inititiële regeling
en de geconsolideerde versie van de klassieke regeling. Beide regelingen maken gebruik
van het model voor Regeling klassiek
.
De basisonderdelen van een BesluitKlassiek
zijn:
Metadata besluit
bevat de gegevens over een besluit zoals titel en maker.Opschrift
Regeling klassiek
Toelichting
Regeling compact - overzicht
UML diagram van Regeling compact.
Regeling compact
is een bijzonder vorm van een Regeling
en bevat het model voor
de decentrale regels, oftewel de instrumenten met regels van provincie, waterschap
en gemeente, maar kan ook voor instrumenten met regels van het Rijk gebruikt worden.
RegelingCompact
bevat de volgende basisonderdelen:
Metadata regeling
bevat de gegevens over een regeling zoals titel en maker.Opschrift
Lichaam
Bijlage
Toelichting
Artikelgewijzetoelichting
of Algemene toelichting
.De meeste van delen van de basisonderdelen zijn weer verder opgedeeld in onderdelen.
Regeling klassiek - overzicht
UML diagram voor Regeling klassiek
.
Model voor regeling conform het klassieke model, dat geldt voor de initiële regeling en de geconsolideerde versie van de klassieke regeling.
Regeling klassiek
is uitsluitend bedoeld voor de instrumenten met regels van het
Rijk.
Een Regeling klassiek
bevat de volgende basisonderdelen:
Metadata regeling
bevat de gegevens over een regeling zoals titel en maker.Opschrift
Aanhef
Lichaam
Bijlage
Toelichting
Artikelgewijzetoelichting
De meeste van delen van de basisonderdelen zijn weer verder opgedeeld in onderdelen.
Regeling met vrijetekststructuur - overzicht
UML diagram voor Regeling met vrijetekststructuur
.
Model voor regelingen met een vrijetekststructuur.
Een Regeling met vrijetekststructuur
bevat de volgende basisonderdelen:
Opschrift
Lichaam
Divisie
DivisieTekst
Bijlage
De meeste van delen van de basisonderdelen zijn weer verder opgedeeld in onderdelen.
Tijdelijk regelingdeel - overzicht
UML diagram van Tijdelijk regelingdeel
.
Tijdelijk regelingdeel
is het model dat moet worden gebruikt wanneer een tijdelijk
regelingdeel wordt toegevoegd aan de geconsolideerde regeling van omgevingsplan of
omgevingsverordening: bij een voorbereidingsbesluit en bij een reactieve interventie.
Metadata regeling
bevat de gegevens over een regeling zoals titel en maker.Opschrift
Lichaam
Bijlage
Toelichting
Artikelgewijzetoelichting
of Algemene toelichting
.De meeste van delen van de basisonderdelen zijn weer verder opgedeeld in onderdelen.
Kennisgeving - overzicht
UML diagram van de Kennisgeving
.
De kennisgeving is een zakelijke mededeling, vaak de zakelijke weergave van de inhoud van een besluit en wordt gepubliceerd in een van de officiële publicatiebladen.
Kennisgeving
volgt de vrijetekststructuurConsolidatie - overzicht
UML diagram van Consolidatie. De volgende punten beschrijven het model.
Consolidatie-informatie
is de informatie die hoort bij een Besluit
en die nodig
is om de consolidatie te bepalen van de regelingen en informatieobjecten die met het
besluit gewijzigd of vastgesteld worden.Besluit
bevat de informatie die een wijziging beschrijft. De tekst van het besluit
is opgenomen in de Besluittekst
. Een besluit kan nul of meer bijlagen bevatten.
Wijzigingen kunnen van toepassing zijn op een Regeling
of een Regelingversie
of
bijlagen.Consolidatie-informatie
bestaat uit verschillende onderdelen die zijn gecreeerd
om verschillende onderdelen van een besluittekst te kunnen annoteren met en als specifieke
consolidatie-informatie. Deze referenties zijn met een eid naar de plaats in de tekst
van een regeling- of besluitversie.Doel
. Doel
is gedefinieerd als: Identificatie van de introductie van nieuwe of aangepaste regelgeving met een moment
van inwerkingtreding, een moment waarop de regelgeving geldig wordt en eventueel een
moment waarop de geldigheid van de regelgeving eindigt. Een doel is gespecificeerd met een doel/resource identificatie. Het doel is daarmee
de verbindende schakel tussen consolidatie-informatie die bij elkaar hoort en daarmee
tegelijk uitgevoerd moet worden en gezamelijk resulteert in een gewijzigd instrument.Tijdstempel
bevat de verwijzing
naar de tekst waar de tijdsinformatie beschreven is. Datum geeft aan waarop het tijdstempel
van kracht is.Beoogde regeling
bevat met het attribuut instrumentversie de koppeling naar de regelingversie
waar de wijziging betrekking op heeft en met eid de verwijzing naar de besluittekst
waar de wijziging wordt beschreven.Intrekking regeling
bevat de informatie die een intrekking van een regeling beschrijft.
Het attribuut instrument verwijst naar de identificatie van de regeling (en alle versies
daarvan) die wordt ingetrokken. Het attribuut eid verwijst naar de plaats in de besluittekst
waar de intrekking wordt beschreven.Beoogd informatieobject
verwijst naar een bijlage van het besluit en daarin opgenomen
wijzigingen en naar de besluittekst waar de relevante informatie is opgenomen.Intrekking informatieobject
bevat de informatie die een intrekking van een instrument
beschrijft. Het instrument is een Regelingversie
of een Informatieobject
.Tijdstempel
geeft de specificatie van de tijdstempels die bij een doel horen. De
tijdstempels zijn in de besluittekst via de eid
terug te vinden.
Als voorbeeld het objecttype Intrekking regeling
.
Intrekking regeling
bevat de informatie die een intrekking van een regeling beschrijft.
- eid
verwijst naar de plaats in de besluittekst waar de intrekking wordt beschreven.
- instrumentversie
verwijst naar de identificatie van de regeling die wordt ingetrokken.
- Doel
identificeert met een resource identificatie de actie waar het intrekken
van de regeling onderdeel van uitmaakt. Informatie met een gelijk doel (identificatie)
hoort bij elkaar.