NEN 3610 - Linked Data

7.3.4.1.1 Klassen algemeen

Een klasse in een NEN 3610 UML model wordt als instantie van owl:Class gemodelleerd. Daarnaast wordt de naam van de klassen als rdfs:label eigenschap opgenomen bij de klasse. Voor elke klasse wordt ook een instantie van sh:NodeShape geïntroduceerd als aanknopingspunt voor de gegevensregels uitgedrukt in SHACL.

#-------------------#
# Ontologie
#-------------------#

imgolf:Parcours a owl:Class ;
  rdfs:label "Parcours" ;
  rdfs:comment """Een Parcours is een golfbaandeel dat van een tee via de fairway
  (indien aanwezig) tot de bijbehorende green loopt""" ;
.

#-------------------#
# Gegevensregels
#-------------------#

imgolf-sh:Parcours a sh:NodeShape ;
  sh:targetClass imgolf:Parcours ;
.

Instanties van klassen worden, zoals standaard in RDF, verbonden met den klassen via een rdf:type eigenschap (of in Turtle met de verkort versie daarvan: a).

:hole1 a imgolf:Parcours .

7.3.4.1.2 Klasse met stereotype «featureType»

Een NEN 3610 UML klasse met stereotype featureType wordt gebruikt om een geo-object te representeren. In Linked Data wordt eenzelfde object ook als instantie van een geo-object gezien. Daarom wordt in Linked Data een klasse met het stereotype featureType ook een klasse die een sub-type is van één van de NEN 3610 klassen. De NEN 3610 klassen zijn subklassen van nen3610:GeoObject welke zelf een subklasse is van de klasse Feature uit het GeoSPARQL vocabulaire (gsp:Feature). Hiermee kunnen alle instanties van de NEN 3610 klassen ook beschouwd en beschreven worden met het breed toegepaste GeoSPARQL vocabulaire.

imgolf:Golfbaan a owl:Class ;
  rdfs:subClassOf nen3610:FunctioneelGebied ;
.

nen3610:FunctioneelGebied rdfs:subClassOf nen3610:GeoObject .
nen3610:GeoObject rdfs:subClassOf gsp:Feature .

vergelijking met andere best practices
Komt overeen met de Inspire RDF Guidelines [INSPIRERDF].

7.3.4.1.3 Klasse met stereotype «dataType»

Een NEN 3610 UML klasse met stereotype «dataType» wordt toegepast wanneer er sprake is van een samenstelling van attributen die een eigenschap schrijft.

Het is niet mogelijk om voor deze datatypen een standaard transformatieregel te beschrijven die in alle gevallen de semantisch correcte betekenis van het datatype uitdrukt. Dit is afhankelijk van wat het samenstel van attributen uitdrukt. Daarom wordt een klasse met stereotype «dataType» standaard getransformeerd naar een normale klasse met eigenschappen. Een voorbeeld van een datatype is het NEN3610ID datatype.

Indien van het getransformeerde model zowel de ontologie (owl:Class) als gegevensregels (sh:NodeShape) worden gebruikt, dan kan de owl:Class achterwege blijven indien het datatype puur als gegevensregel is beoogd

Daarnaast zal in de concrete data mogelijk geen identificatie (URI) nodig of beschikbaar zijn, aangezien in het originele model slechts sprake was van een datatype. In dat geval zou hiervoor een blank node gebruikt kunnen worden, of een gegenereerde URN (bijvoorbeeld: urn:uuid:{uuid})

#-------------------#
# Ontologie
#-------------------#

# Het datatype als klasse
nen3610:Identificatie a owl:Class .

nen3610:namespace a owl:DatatypeProperty ;
  rdfs:domain nen3610:Identificatie ;
  rdfs:range xsd:string ;
.

nen3610:lokaalID a owl:DatatypeProperty ;
  rdfs:domain nen3610:Identificatie ;
  rdfs:range xsd:string ;
.

nen3610:versie a owl:DatatypeProperty ;
  rdfs:domain nen3610:Identificatie ;
  rdfs:range xsd:string ;
.

#-------------------#
# Gegevensregels
#-------------------#

# Een attribuuttype met als datatype de NEN3610Identificatie
sh:property [
  sh:name "nen3610:identificatie";
  sh:path nen3610:identificatie;
  sh:node shape:NEN3610Identificatie;
];

# Het datatype als nodeshape
shape:NEN3610Identificatie a sh:NodeShape ;
  rdfs:label "Shape voor NEN3610 Identificatie" ;
  rdfs:comment "De combinatie van 'namespace' van een registratie, lokale identificatie
   en versie-informatie maken een object uniek identificeerbaar. Met de informatie van
   deze klasse kan daardoor met zekerheid worden verwezen naar het geïdentificeerde object." ;
  sh:targetClass nen3610:Identificatie ;
  sh:property [
    sh:name "nen3610:namespace" ;
    sh:path nen3610:namespace ;
    sh:datatype xsd:string ;
    sh:minCount 1 ;
    sh:maxCount 1 ;
    sh:pattern "^[A-Za-z0-9_,.-]*$" ;
    sh:message "namespace voldoet niet aan de eisen" ;
  ] ;
  sh:property [
    sh:name "nen3610:lokaalID" ;
    sh:path nen3610:lokaalID ;
    sh:datatype xsd:string ;
    sh:minCount 1 ;
    sh:maxCount 1 ;
    sh:pattern "^[A-Za-z0-9_,.-]*$" ;
    sh:message "lokaalId voldoet niet aan de eisen" ;
  ] ;
  sh:property [
    sh:name "nen3610:versie" ;
    sh:path nen3610:versie ;
    sh:datatype xsd:string ;
    sh:maxCount 1 ;
    sh:pattern "^[A-Za-z0-9_,.-]*$" ;
    sh:maxLength 25 ;
    sh:message "versie voldoet niet aan de eisen" ;
  ] ;
  sh:property [
    rdfs:comment "De gecombineerde identificatie" ;
    sh:name "rdf:value" ;
    sh:path rdf:value ;
    sh:datatype xsd:string ;
    sh:maxCount 1 ;
    sh:pattern "^[A-Za-z0-9_,.-]*$" ;
    sh:message "value voldoet niet aan de eisen" ;
  ] ;
.

vergelijking met andere best practices
Komt grotendeels overeen met de Inspire RDF Guidelines [INSPIRERDF]. De Inspire RDF Guidelines beschrijven nog een uitzondering, maar deze uitzondering laten wij buiten beschouwing.

7.3.4.1.4 Klasse met stereotype «union»

Een union is een gestructureerd datatype zonder identiteit waarvan precies één van de eigenschappen aanwezig is in elke instantie.

Een klasse met stereotype union «union» kan gebruikt worden voor een union van concrete dingen, of een union van letterlijke waardes. In het geval van een union van dingen transformeren we dit naar een klasse met een eigenschap owl:unionOf die verwijst naar een rdf:List met een opsomming van de klassen van dingen die onderdeel zijn van de union in het oorspronkelijke model. In de bijbehorende SHACL nodeshape beschrijven we de gegevensregel dat de waarde van de eigenschap een instantie moet zijn van een van de klasses uit de union.

#-------------------#
# Ontologie
#-------------------#

ex:eigenaar a owl:ObjectProperty .

ex:Perceel a owl:Class ;
  rdfs:subClassOf [
    a owl:Restriction ;
    owl:onProperty ex:eigenaar ;
    owl:allValuesFrom ex:Persoon ;
  ] ;
.

ex:NatuurlijkPersoon a owl:Class .

ex:NietNatuurlijkPersoon a owl:Class .

ex:Persoon a owl:Class ;
  owl:unionOf (
    ex:NatuurlijkPersoon
    ex:NietNatuurlijkPersoon
  ) ;
.

#-------------------#
# Gegevensregels
#-------------------#

ex-sh:Perceel a sh:NodeShape ;
  sh:targetClass ex:Perceel ;
  sh:property [
    sh:path ex:eigenaar ;
    sh:or (
      [
        sh:class ex:NatuurlijkPersoon ;
      ]
      [
        sh:class ex:NietNatuurlijkPersoon ;
      ]
    )
  ] ;
.

Bij een union van letterlijke waardes wordt de union niet gerepresenteerd als een union van klasses, maar een union van eigenschaprestricties per specifieke eigenschap die in de oorspronkelijke union voorkomt. De SHACL gegevensregel wordt gemodelleerd als een keuze tussen de verschillende eigenschappen in de union.

Neem het voorbeeld van een union van letterlijke waardes uit de Inspire RDF Guidelines [INSPIRERDF].

Deze wordt als volgt gemodelleerd.

#-------------------#
# Ontologie
#-------------------#

bio:meanAge a owl:ObjectProperty .

bio:BiomarkerThematicMetadata a owl:Class ;
  rdfs:subClassOf [
    a owl:Restriction ;
    owl:onProperty bio:meanAge ;
    owl:allValuesFrom bio:Age ;
  ] ;
.

bio:month a owl:DatatypeProperty .

bio:week a owl:DatatypeProperty .

bio:year a owl:DatatypeProperty .

bio:Age a owl:Class ;
  owl:unionOf (
    [
      a owl:Restriction ;
      owl:onProperty bio:month ;
      owl:allValuesFrom xsd:string ;
    ]
    [
      a owl:Restriction ;
      owl:onProperty bio:week ;
      owl:allValuesFrom xsd:string ;
    ]
    [
      a owl:Restriction ;
      owl:onProperty bio:year ;
      owl:allValuesFrom xsd:string ;
    ]
  ) ;
.

#-------------------#
# Gegevensregels
#-------------------#

bio-sh:BiomarkerThematicMetadata a sh:NodeShape ;
  sh:targetClass bio:BiomarkerThematicMetadata ;
  sh:property [
    sh:path bio:meanAge ;
    sh:node bio-sh:Age ;
  ] ;
.

bio-sh:Age a sh:NodeShape ;
  sh:or (
    [
      sh:path bio:month ;
      sh:datatype xsd:integer ;
      sh:minCount 1 ;
      sh:maxCount 1 ;
    ]
    [
      sh:path bio:week ;
      sh:datatype xsd:integer ;
      sh:minCount 1 ;
      sh:maxCount 1 ;
    ]
    [
      sh:path bio:year ;
      sh:datatype xsd:integer ;
      sh:minCount 1 ;
      sh:maxCount 1 ;
    ]
  )
.

vergelijking met andere best practices
In de Inspire RDF Guidelines wordt voorgeschreven om een union niet als een union van klassen te modelleren, omdat dit zou kunnen leiden tot het creëren van onlogische instanties van de union-klasse, wat ongewenst is [INSPIRERDF]. Dit komt voor wanneer een union een combinatie van eigenschappen met letterlijke waardes gebruikt. Het is een terechte constatering, maar de voorgestelde alternatieve modellering is overgecompliceerd voor het merendeel van de gevallen. In de standaard transformatieregels houden wij hier dan ook geen rekening mee. Het is wel aan te raden om hier in de verdere handmatige transformatie rekening mee te houden.

7.3.4.1.5 Klasse met stereotype «external»

Indien in een model wordt verwezen naar een object in een andere registratie, kan de klasse waarnaar wordt verwezen worden opgenomen in het UML met het stereotype «external».

imgolf:verwijzingBAG a owl:ObjectProperty .

external:Pand a owl:Class .

imgolf:Gebouw a owl:Class ;
  owl:subClassOf [
    a owl:Restriction ;
    owl:onProperty imgolf:verwijzingBAG ;
    owl:alValuesFrom external:Pand ;
  ] ;
.

vergelijking met andere best practices
Geen.

7.3.4.1.6 Klasse met stereotype «enumeration»

Een enumeratie is een klasse die een lijst van waarden weergeeft. Deze kan worden gebruikt op plaatsen waar voor een bepaalde waarde uit een beperkt aantal vooraf bekende mogelijkheiden behoort te worden gekozen.

Een enumeratie kan verschillende soorten dingen opsommen. Een lijst met waardes, bijv. een opsomming van nummers, maar ook een lijst met concepten, datatypes, of objecten. Het is dan ook niet triviaal om een goede automatische vertaling te bepalen die een enumeratie kan vertalen naar Linked Data. Om deze reden kiezen we voor een standaardtransformatie naar een klasse gelijknamig aan de enumeratieklasse, en instanties van deze klasse voor elk van de geënumereerde waardes. De geënumereeerde waardes worden ook met een owl:oneOf constructie begrensd door de enumeratieklasse. De SHACL gegevensregel maakt gebruikt van het sh:in construct om de enumeratie uit te drukken.

#-------------------#
# Ontologie
#-------------------#

imgolf:Golfbaan a owl:Class ;
  rdfs:subClassOf [
    a owl:Restriction ;
    owl:onProperty imgolf:natuurwaarde ;
    owl:allValuesFrom imgolf:NatuurwaardeValue ;
  ] ;
.

imgolf:natuurwaarde a owl:ObjectProperty ;

imgolf:NatuurwaardeValue a owl:Class ;
  rdfs:subClassOf [
    a owl:Class ;
    owl:oneOf (imgolf:Hoog imgolf:Laag imgolf:Geen) ;
  ] ;
.

imgolf:Hoog a imgolf:NatuurwaardeValue .
imgolf:Laag a imgolf:NatuurwaardeValue .
imgolf:Geen a imgolf:NatuurwaardeValue .

#-------------------#
# Gegevensregels
#-------------------#

imgolf-sh:Golfbaan a sh:NodeShape ;
  sh:targetClass imgolf:Golfbaan ;
  sh:property [
    sh:path imgolf:natuurwaarde ;
    sh:in (imgolf:Hoog imgolf:Laag imgolf:Geen) ;
  ] ;
.

vergelijking met andere best practices
In de Inspire RDF Guidelines wordt voorgeschreven om een enumeratie te modelleren als rdfs:Datatype in plaats van als klasse [INSPIRERDF]. Dit leidt tot enumeratiewaardes die een literal zijn, met het datatype van de enumeratie. Bijvoorbeeld "hoog"^^imgolf:NatuurwaardeValue. De reden om hiervan af te wijken is omdat enumeraties vaker waardelijsten zijn die een object of concept modelleren, dan een lijst van letterlijke waardes. Door deze waardes als objecten te modelleren blijft het mogelijk om nieuwe uitdrukkingen te doen over de waardes.

7.3.4.1.7 Klasse met stereotype «CodeList»

Indien vooraf niet bekend is welke waarden een bepaald attribuut kan krijgen, maar er wel een lijst waarschijnlijke waarden is, dan wordt in plaats van een enumeratie een CodeList gebruikt. Een CodeList is een klasse met als stereotype «CodeList».

Gezien er structureel geen verschil is met een enumeratie, wordt een klasse met sterotype «CodeList» op dezelfde manier getransformeerd.

vergelijking met andere best practices
In de Inspire RDF Guidelines worden CodeLists gemodelleerd m.b.v. SKOS [INSPIRERDF]. Gezien het afhankelijk is van de type waarden in de waardelijst, en de specifieke modelleringsstijl die wordt toegepast, of een modellering met SKOS toepasselijk is laten we deze keuze aan de handmatige transformatie over.

7.3.4.2.1 Attributen algemeen

Een attribuut in een NEN 3610 UML model wordt vertaald naar een owl:DatatypeProperty wanneer het verwijst naar een letterlijk datatype. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een owl:Restriction om de klasse waarop het attribuut voorkomt te koppelen en het bereik van de waarde te bechrijven.
In de bijbehorende gegevensregel wordt het attribuut aan de klasse gekoppeld via sh:property en sh:path en wordt het datatype beschreven met sh:datatype.

#-------------------#
# Ontologie
#-------------------#

imgolf:par a owl:DatatypeProperty .

imgolf:Parcours a owl:Class ;
  rdfs:subClassOf [
    a owl:Restriction ;
    owl:onProperty imgolf:par ;
    owl:allValuesFrom xsd:integer ;
  ] ;
.

#-------------------#
# Gegevensregels
#-------------------#

imgolf-sh:Parcours a sh:NodeShape ;
  sh:targetClass imgolf:Parcours ;
  sh:property [
    sh:path imgolf:par ;
    sh:datatype xsd:integer ;
    sh:minCount 1 ;
    sh:maxCount 1 ;
  ] ;
.

7.3.4.2.2 Attribuut met stereotype «identificatie»

Er is geen transformatie nodig voor attributen met dit stereotype. Voorkomens van deze identificaties kunnen direct gebruik maken van de identificatie constructen in het NEN3610 vocabulaire. Op basis van het NEN 3610 vocabulaire kan een identificatie-instantie er zo uit zien:

ex:NL.IMGOLF.1-v01 a imgolf:Golfbaan ;
  nen3610:identificatie ex:id-NL.IMGOLF.1-v01 ;
.

ex:id-NL.IMGOLF.1-v01 a nen3610:Identificatie ;
  nen3610:namespace "NL.IMGOLF" ;
  nen3610:lokaalID "1" ;
  nen3610:versie "v01" ;       # optioneel
  rdf:value "NL.IMGOLF.1-v01"  # optioneel om de samengestelde identificatie op te nemen
.

7.3.4.2.3 Attribuut met stereotype «voidable»

In [NEN3610] wordt het gebruik van het stereotype «voidable» voorgeschreven wanneer een attribuut van een object geen waarde heeft in de dataset, maar het object in de werkelijkheid wel een waarde voor het attribuut kan hebben.
In Linked Data heeft het niet opnemen van de triple die de waarde uitdrukt exact dezelfde betekenis als «voidable». Zoals beschreven in hoofdstuk 4 is een principe van Linked Data de open-wereld-aanname. Dat betekent dat je er niet vanuit kunt gaan dat als iets niet is gezegd, het niet waar is. Je kunt immers niet weten of de uitdrukking niet ergens in de wereld wel gedaan is, of misschien nog gedaan gaat worden.

vergelijking met andere best practices
In de Inspire RDF Guidelines worden, om dezelfde redenen, voidable attributen zonder waarde niet opgenomen in de resulterende data [INSPIRERDF].

7.3.4.2.4 Attribuut met stereotype «materieleHistorie»

Een attribuut met stereotype «materieleHistorie» drukt de historie van veranderingen van eigenschappen van een object in de werkelijkheid uit [NEN3610]. In een Linked Data context kunnen we dit scherper formuleren als: "een attribuut voor historie van geldigheid van een set uitdrukkingen over een object in de werkelijkheid". De historie die hiermee wordt beschreven slaat immers op de geldigheid van het geheel van eigenschappen van een object op een bepaald moment in de tijd.

Het uitdrukken van eigenschappen die over een set uitdrukkingen gaan is in RDF niet triviaal. Het is namelijk niet mogelijk om een set van uitdrukkingen in de subjectpositie van een triple te gebruiken. We hebben hier een manier nodig om een set bij elkaar horende triples te kunnen beschrijven als een ding.

Neem bijvoorbeeld de IMGolf klasse Parcours. Deze heeft de attributen beginGeldigheid en eindGeldigheid met stereotype «materieleHistorie».

Hier komt het maken van onderscheid tussen de non-information resource (Parcours nummer 4) en de information resource (een (web)document met een beschrijving van Parcours nummer 4), zoals beschreven in 5.2 te pas. De SHACL gegevensregels behorende bij de NEN 3610 ontologie biedt hier een constructie voor. Daarin wordt gebruik gemaakt van het FOAF vocabulaire voor het modelleren van information resources, zoals dat ook in [LINKED-DATA-EVOLVING-WEB] wordt toegepast.

#---------------#
# Ontologie
#---------------#

imgolf:Parcours a owl:Class ;
  rdfs:subClassOf nen3610:GeoObject ;
  rdfs:subClassOf [
    a owl:Restriction ;
    owl:onProperty imgolf:nummer ;
    owl:allValuesFrom xsd:integer ;
  ] ;
  rdfs:subClassOf [
    a owl:Restriction ;
    owl:onProperty imgolf:par ;
    owl:allValuesFrom xsd:integer ;
  ] ;
  rdfs:subClassOf [
    a owl:Restriction ;
    owl:onProperty foaf:isPrimaryTopicOf ;
    owl:allValuesFrom foaf:Document ;
  ] ;
.

imgolf:nummer a owl:DatatypeProperty .

imgolf:par a owl:DatatypeProperty .

#-------------------#
# Gegevensregels
#-------------------#

imgolf-sh:Parcours a sh:NodeShape ;
  sh:targetClass imgolf:Parcours ;
  sh:property [
    sh:path imgolf:nummer ;
    sh:minCount 1 ;
    sh:maxCount 1 ;
  ] ;
  sh:property [
    sh:path imgolf:par ;
    sh:datatype xsd:integer ;
    sh:minCount 1 ;
    sh:maxCount 1 ;
  ] ;
.

#-------------------------#
# NEN3610 Gegevensregels
#-------------------------#

shape:GeoObject a sh:NodeShape ;
  sh:property [
    sh:name "foaf:isPrimaryTopicOf";
    sh:path foaf:isPrimaryTopicOf ;
    sh:node shape:GeoObjectRegistratie ;
    rdfs:comment "Deze eigenschap verbindt een Geo-object met de verschillende
     versies van de beschrijving van dit geo-object" ;
  ] ;
.

shape:GeoObjectRegistratie a sh:NodeShape ;
  rdfs:label "Shape voor GeoObjectRegistratie" ;
  sh:property [
    sh:name "nen3610:beginGeldigheid" ;
    sh:path nen3610:beginGeldigheid ;
    sh:datatype xsd:dateTime ;
    sh:minCount 1 ;
    sh:maxCount 1 ;
  ] ;
  sh:property [
    sh:name "nen3610:eindGeldigheid" ;
    sh:path nen3610:eindGeldigheid ;
    sh:datatype xsd:dateTime ;
    sh:maxCount 1 ;
  ] ;
.

#---------------#
# Voorbeelddata
#---------------#

ex:parcours-NL.IMGOLF.4 a imgolf:Parcours ;                   # De non-information resource
  rdfs:label "Parcours 4" ;
  nen3610:identificatie ex:id-NL.IMGOLF.4 ;
  imgolf:nummer 4 ;
  imgolf:par 3 ;
  foaf:isPrimaryTopicOf ex-doc:20180101/parcours-NL.IMGOLF.4; # verbinding van NIR met IR
.

ex-doc:20180101/parcours-NL.IMGOLF.4 a foaf:Document ;        # De information resource
  rdfs:label "Beschrijving van Parcours 4" ;
  nen3610:beginGeldigheid "2018-01-01T00:00:00.000+01:00"^^xsd:dateTime ;
  nen3610:eindGeldigheid "2019-03-22T00:00:00.000+01:00"^^xsd:dateTime ;
.

Voor het modelleren van een information resource gebruiken we de foaf:Document klasse. Voor het verbinden van de non-information resource met één of meerdere information resources gebruiken we de foaf:isPrimaryTopicOf eigenschap die aanduidt dat de non-information resource het hoofdonderwerp is van de information resource. Hiermee kunnen we op een standaard manier contextuele metadata, zoals materiële historie uitdrukken.

vergelijking met andere best practices
Geen.

7.3.4.2.5 Attribuut met stereotype «formeleHistorie»

Een attribuut met stereotype «formeleHistorie» drukt de historie van veranderingen van eigenschappen van een object in een registratie uit [NEN3610]. In een Linked Data context is het duidelijker om te zeggen: "Een attribuut met stereotype «formeleHistorie» is een attribuut voor historie van geldigheid van de registratie van een set uitdrukkingen over een object in de werkelijkheid".

Gezien formele historie, net als materiële historie, iets zegt over een set uitdrukkingen, kan dit op vergelijkbare manier gemodelleerd worden. Wanneer we uitgaan van hetzelfde voorbeeld als in 7.3.4.2.4 kunnen we formele historie als volgt modelleren.

#-------------------------#
# NEN3610 Gegevensregels
#-------------------------#

shape:GeoObject a sh:NodeShape ;
  sh:property [
    sh:name "foaf:isPrimaryTopicOf";
    sh:path foaf:isPrimaryTopicOf ;
    sh:node shape:GeoObjectRegistratie ;
    rdfs:comment "Deze eigenschap verbindt een Geo-object met de verschillende
     versies van de beschrijving van dit geo-object" ;
  ] ;
.

shape:GeoObjectRegistratie a sh:NodeShape ;
  rdfs:label "Shape voor GeoObjectRegistratie" ;
  sh:property [
    rdfs:label "tijdstip registratie" ;
    sh:name "prov:GeneratedAtTime" ;
    sh:path prov:generatedAtTime ;
    sh:minCount 1 ;
    sh:maxCount 1 ;
  ];
  sh:property [
    rdfs:label "eindregistratie" ;
    sh:name "prov:InvalidatedAtTime" ;
    sh:path prov:invalidatedAtTime ;
    sh:maxCount 1 ;
  ];
.

#---------------#
# Voorbeelddata
#---------------#

ex:parcours-NL.IMGOLF.4 a imgolf:Parcours ;                   # De non-information resource
  rdfs:label "Parcours 4" ;
  nen3610:identificatie ex:id-NL.IMGOLF.4 ;
  imgolf:nummer 4 ;
  imgolf:par 3 ;
  foaf:isPrimaryTopicOf ex-doc:20180101/parcours-NL.IMGOLF.4; # verbinding van NIR met IR
.

ex-doc:20180101/parcours-NL.IMGOLF.4 a foaf:Document, prov:Entity ;        # De information resource
  rdfs:label "Beschrijving van Parcours 4" ;

  # materiele historie
  nen3610:beginGeldigheid "2018-01-01T00:00:00.000+01:00"^^xsd:dateTime ;
  nen3610:eindGeldigheid "2019-03-22T00:00:00.000+01:00"^^xsd:dateTime ;

  # formele historie
  prov:generatedAtTime "2018-01-02T00:00:00.000+01:00"^^xsd:dateTime ;
  prov:invalidatedAtTime "2019-04-19T00:00:00.000+02:00"^^xsd:dateTime ;
.

Door ook hier de set uitdrukkingen te representeren als information resource kunnen we uitdrukkingen doen over de formele historie van deze information resource. Dit maakt het mogelijk om verschillende information resources over dezelfde non-information resource naast elkaar te kunnen laten bestaan. Bij Linked Data publicatie kan hiermee de gewenste versie gepubliceerd worden. De NEN 3610 ontologie biedt ook hier een standaard shape contructie voor. Hier wordt gebruik gemaakt van de PROV ontologie om de registratiemetadata uit te drukken.

vergelijking met andere best practices
Geen.

7.3.4.2.6 Attribuut met stereotype «materieleLevensduur»

Een attribuut met stereotype «materieleLevensduur» drukt het complete tijdsinterval van geldigheid van het object in de werkelijkheid uit [NEN3610]. In een Linked Data context is het duidelijker om te zeggen: "Een attribuut met stereotype «materieleLevensduur» is een attribuut voor het vastleggen van de tijdsinterval van werkelijk voorkomen van geldige uitdrukkingen over een object in de werkelijkheid".

Net als materiële historie, zegt materiële levensduur iets over een set uitdrukkingen over een (geo-)object. Echter, het is in een linked data context niet correct om de eigenschap beginTijd uit [NEN3610] op het niveau van de information resource te plaatsen, gezien het daar geen intrinsieke eigenschap van is. Immers, dezelfde waarde voor de eigenschap zal dan worden herhaald op elke versie van de gegevensset over het object. Om deze reden is in de NEN 3610 ontologie een nieuwe eigenschap geïntroduceerd: nen3610:vorigeGeldigeVersie. Met deze eigenschap kan een opeenvolging van versies van materieel geldende beschrijvingen van een object uitgedrukt worden. Hiermee kan, in combinatie met de eigenschappen voor materiele historie, bepaald worden wat de materiële levensduur van een object is.

#-------------------------#
# NEN3610 Gegevensregels
#-------------------------#

shape:GeoObject a sh:NodeShape ;
  sh:property [
    sh:name "foaf:isPrimaryTopicOf";
    sh:path foaf:isPrimaryTopicOf ;
    sh:node shape:GeoObjectRegistratie ;
    rdfs:comment "Deze eigenschap verbindt een Geo-object met de verschillende
     versies van de beschrijving van dit geo-object" ;
  ] ;
.

shape:GeoObjectRegistratie a sh:NodeShape ;
  rdfs:label "Shape voor GeoObjectRegistratie" ;
  sh:property [
    rdfs:label "heeft vorige materieel geldige versie" ;
    sh:name "nen3610:vorigeGeldigeVersie" ;
    sh:path nen3610:vorigeGeldigeVersie ;
    sh:maxCount 1 ;
  ] ;
.

#---------------#
# Voorbeelddata
#---------------#

ex-doc:20190322/parcours-NL.IMGOLF.4 a foaf:Document, prov:Entity ;
  rdfs:label "Beschrijving van Parcours 4 (2019-03-22 - heden)" ;

  # materiële historie
  nen3610:beginGeldigheid "2019-03-22T00:00:00.000+01:00"^^xsd:dateTime ;

  # vorige materieel geldige versie
  nen3610:vorigeGeldigeVersie ex-doc:20180101/parcours-NL.IMGOLF.4 ;
.

ex-doc:20180101/parcours-NL.IMGOLF.4 a foaf:Document, prov:Entity ;
  rdfs:label "Beschrijving van Parcours 4 (2018-01-01 - 2019-03-22)" ;

  # materiële historie
  nen3610:beginGeldigheid "2018-01-01T00:00:00.000+01:00"^^xsd:dateTime ;
  nen3610:eindGeldigheid "2019-03-22T00:00:00.000+01:00"^^xsd:dateTime ;
.

vergelijking met andere best practices
Geen.

7.3.4.2.7 Attribuut met stereotype «formeleLevensduur»

Een attribuut met stereotype «formeleLevensduur» drukt de tijdsinterval van geldigheid van het object in de registratie uit [NEN3610]. In een Linked Data context is het duidelijker om te zeggen: "Een attribuut met stereotype «materieleLevensduur» is een attribuut voor het vastleggen van de tijdsinterval van het in een registratie voorkomen van uitdrukkingen over een object in de werkelijkheid".

Formele levensduur kan op dezelfde wijze als materiële levensduur gemodelleerd worden. Bij het modelleren van formele levensduur gebruiken we de eigenschap nen3610:vorigeGeregistreerdeVersie om de vorige formeel geregistreerde versie van een set gegevens over een object uit te drukken.

#-------------------------#
# NEN3610 Gegevensregels
#-------------------------#

shape:GeoObject a sh:NodeShape ;
  sh:property [
    sh:name "foaf:isPrimaryTopicOf";
    sh:path foaf:isPrimaryTopicOf ;
    sh:node shape:GeoObjectRegistratie ;
    rdfs:comment "Deze eigenschap verbindt een Geo-object met de verschillende
     versies van de beschrijving van dit geo-object" ;
  ] ;
.

shape:GeoObjectRegistratie a sh:NodeShape ;
  rdfs:label "Shape voor GeoObjectRegistratie" ;
  sh:property [
    rdfs:label "heeft vorige formeel geldige versie" ;
    sh:name "nen3610:vorigeGeregistreerdeVersie" ;
    sh:path nen3610:vorigeGeregistreerdeVersie ;
    sh:maxCount 1 ;
  ] ;
.

#---------------#
# Voorbeelddata
#---------------#

ex-doc:201903221/parcours-NL.IMGOLF.4 a foaf:Document, prov:Entity ;
  rdfs:label "Beschrijving van Parcours 4 (2019-03-22 - heden) v1" ;

  # materiële historie
  nen3610:beginGeldigheid "2019-03-22T00:00:00.000+01:00"^^xsd:dateTime ;

  # formele historie
  prov:generatedAtTime "2019-03-22T00:00:00.000+01:00"^^xsd:dateTime ;

  # vorige formeel geldige versie
  nen3610:vorigeGeregistreerdeVersie ex-doc:201801012/parcours-NL.IMGOLF.4 ;
.

ex-doc:201801012/parcours-NL.IMGOLF.4 a foaf:Document, prov:Entity ;
  rdfs:label "Beschrijving van Parcours 4 (2018-01-01 - 2019-03-22) v2" ;

  # materiële historie
  nen3610:beginGeldigheid "2018-01-01T00:00:00.000+01:00"^^xsd:dateTime ;
  nen3610:eindGeldigheid "2019-03-22T00:00:00.000+01:00"^^xsd:dateTime ;

  # formele historie
  prov:generatedAtTime "2019-04-19T00:00:00.000+02:00"^^xsd:dateTime ;

  # vorige formeel geldige versie
  nen3610:vorigeGeregistreerdeVersie ex-doc:201801011/parcours-NL.IMGOLF.4 ;
.

ex-doc:201801011/parcours-NL.IMGOLF.4 a foaf:Document, prov:Entity ;
  rdfs:label "Beschrijving van Parcours 4 (2018-01-01 - 2019-03-22) v1" ;

  # materiële historie
  nen3610:beginGeldigheid "2018-01-01T00:00:00.000+01:00"^^xsd:dateTime ;
  nen3610:eindGeldigheid "2019-03-22T00:00:00.000+01:00"^^xsd:dateTime ;

  # formele historie
  prov:generatedAtTime "2018-01-02T00:00:00.000+01:00"^^xsd:dateTime ;
  prov:invalidatedAtTime "2019-04-19T00:00:00.000+02:00"^^xsd:dateTime ;
.

vergelijking met andere best practices
Geen.

7.3.4.3.1 Simpele associaties

Een simpele associatie is een associatie tussen twee klassen, zonder extra eigenschappen. Een simpele associatie in een NEN 3610 UML model wordt gemodelleerd als owl:ObjectProperty in een RDF model en wordt, op vergelijkbaar met attributen, gekoppeld met de klasse waarop het voorkomt en de klasse waarnaar de associatie verwijst.
De SHACL shape is ook vergelijkbaar met die van attributen. Het verschil hier is dat er in plaats van sh:datatype, sh:class wordt gebruikt voor het aanduiden van de klasse waarnaar de associatie verwijst.

#---------------#
# Ontologie
#---------------#

imgolf:hole a owl:ObjectProperty .

imgolf:Golfbaan a owl:Class ;
  rdfs:subClassOf [
    a owl:Restriction ;
    owl:onProperty imgolf:hole ;
    owl:allValuesFrom imgolf:Parcours ;
  ] ;
.

#-------------------#
# Gegevensregels
#-------------------#

imgolf-sh:Golfbaan a sh:NodeShape ;
  sh:targetClass imgolf:Golfbaan ;
  sh:property [
    sh:path imgolf:hole ;
    sh:class imgolf:Parcours ;
  ] ;
.

7.3.4.3.2 Aggregatie en compositie

Aggregatie- en compositie-associaties worden gemodelleerd als simpele associaties, gebruikmakend van de specifieke naam die de associatie in het oorspronkelijke model heeft.

#---------------#
# Ontologie
#---------------#

imgolf:parcoursDeel a owl:ObjectProperty .

imgolf:ParcoursDeel a owl:Class .

imgolf:Parcours a owl:Class ;
  rdfs:subClassOf [
    a owl:Restriction ;
    owl:onProperty imgolf:parcoursDeel ;
    owl:allValuesFrom imgolf:ParcoursDeel ;
  ] ;
.

#-------------------#
# Gegevensregels
#-------------------#

imgolf-sh:Parcours a sh:NodeShape ;
  sh:targetClass imgolf:ParcoursDeel ;
  sh:property [
    sh:path imgolf:parcoursDeel ;
    sh:class imgolf:ParcoursDeel ;
    sh:minCount 1 ;
  ] ;
.

7.3.4.3.3 Generalisatie/Specialisatie

Generalisatie- en specialisatie-associaties tussen klassen in een UML NEN 3610 model worden in RDF modellen gemodelleerd als subtype-associatie, uitgedrukt met een rdfs:subClassOf relatie tussen de betrokken klassen.
Omdat SHACL node shapes van een klasse ook gelden voor haar subklassen wordt er enkel een node shape gemaakt wanneer de subklasse eigenschappen heeft die de superklasse niet heeft.

#---------------#
# Ontologie
#---------------#

imgolf:Parcours a owl:Class ;
  rdfs:subClassOf nen3610:GeoObject ;
.

7.3.4.3.4 Associatieklassen

Een associatieklasse drukt een verband uit tussen twee objecten, waarbij er ook gegevens over dit verband worden vastgelegd. Bij de standaardtransformatie naar een RDF Linked Data modellering worden associatieklassen als normale klassen behandeld.

7.3.4.5.1 Package

In sommige UML modellen wordt gebruik gemaakt van een package om modelelementen te groeperen. Soms kan de groepering gezien worden als één informatiemodel, maar dat is niet altijd het geval.

In de standaardtransformatie worden alle packages getransformeerd naar instanties van owl:Ontology. Alle modelelementen die onderdeel zijn van deze package krijgen een relatie rdfs:isDefinedBy naar de instantie van de bijbehorende insantie van owl:Ontology.

#---------------#
# Ontologie
#---------------#

<http://definities.geostandaarden.nl/def/imgolf> a owl:Ontology ;
  rdfs:label "IMGolf" ;
  rdfs:comment "Package: IMGolf" ;
.

imgolf:Parcours a owl:Class ;
  rdfs:label "Parcours" ;
  rdfs:isDefinedBy <http://definities.geostandaarden.nl/def/imgolf> ;
.

imgolf:natuurwaarde a owl:DatatypeProperty ;
  rdfs:label "natuurwaarde" ;
  rdfs:isDefinedBy <http://definities.geostandaarden.nl/def/imgolf> ;
.

7.3.4.5.2 Constraint

Een constraint is een beperking die één of meerdere modelelementen betreft. Een constraint wordt vaak in natuurlijke taal omschreven en is daarom niet te vertalen naar een element in het doelmetamodel.

Bij de transformatie wordt de tekst van de constraint als extra toelichting bij de betreffende modelelementen opgenomen in de ontologie in de vorm van een rdfs:comment.

#---------------#
# Ontologie
#---------------#

imgolf:ParcoursDeel a owl:Class ;
  rdfs:label "ParcoursDeel" ;
  rdfs:subClassOf nen3610:GeoObject ;
  rdfs:comment """{HoleInGreen}:
  /*hole bevindt zich binnen de geometrie van de green */
  Inside(hole.geometrie,this->geometrie)""" ;
.

7.4.2.2.1 Klassen

imgolf:ParcoursDeel a owl:Class ;
  #-- rdfs:label "ParcoursDeel" ; -- vervalt
  rdfs:label "Parcoursdeel" ;
.

#---------------#
# Ontologie
#---------------#

imgolf:Parcours a owl:Class ;
  rdfs:label "Parcours" ;
  rdfs:comment """Een Parcours is een golfbaandeel dat van een tee via de fairway
  (indien aanwezig) tot de bijbehorende green loopt""" ;
  dct:subject imgolf-beg:Parcours ;
.

#------------#
# Begrippen
#------------#

imgolf-beg:Parcours a skos:Concept ;
  skos:prefLabel "Parcours"@nl ;
  skos:definition """Een Parcours is een golfbaandeel dat van een tee via de fairway
  (indien aanwezig) tot de bijbehorende green loopt"""@nl ;
  ...           # verder beschrijving van het begrip conform SKOS
.

7.4.2.2.1.3 Klasse met stereotype «dataType»

Zoals opgemerkt in § 7.3.4.1.3 Klasse met stereotype «dataType» is het bij het transformeren van een NEN 3610 UML klasse met stereotype «dataType» belangrijk om te goed te kijken naar wat het samenstel van attributen van de klasse uitdrukt.

Neem bijvoorbeeld dit datatype uit IMRO2012 die een relatie van het ene plan naar een ander plan beschrijft.

Het is uiteraard mogelijk om hier een klasse "ExternPlanReferentie" van te creëren, maar wat levert het op? Als we goed kijken naar wat hier wordt uitgedrukt, dan wordt hier een relatie gelegd naar een ander ding. Een van de principes die het DSO metamodel hanteert is dat een RDF Linked Data model genormaliseerd moet zijn. Dat betekent dat we dingen zo specifiek mogelijk onderscheiden, zodat derden vanuit hun eigen context (her)gebruik kunnen maken van de data die in het model is uitgedrukt. In dit geval is er sprake van een verwijzing naar een plan én de rol die dat plan speelt ten op zichte van een ander plan. De rol kan in de Linked Data getransformeerd worden tot een property, die een instantie van een plan als bereik heeft. Zo kan worden uitgedrukt dat een instantie een specifieke relatie (o.b.v. de rol) heeft met een specifiek plan.

ex:specifiekeRol a owl:ObjectProperty ;
  rdfs:subPropertyOf ex:planrelatie ; # Optioneel
  rdfs:range ex:Plan ;
.

ex:Plan a owl:Class .

Hiermee hebben we het model opener en linkbaarder gemaakt. Stel dat er ergens meer informatie bestaat over hetzelfde plan, dan kan er met dit model nu een link gelegd worden naar de instantie van dat plan.

Een ander voorbeeld is de datatype-klasse ToegangGolfbaan uit het IMGOLF model. Een golfbaan heeft een attribuut toegang met als waardetype ToegangGolfbaan. ToegangGolfbaan heeft zelf de attributen vereisten, die een tekstuele beschrijving van de toegangseisen tot de golfbaan beschrijven, de waarde etiquette, die de etiquette van de golfbaan beschrijft en een eigen toegang attribuut die aangeeft of toegang tot de golfbaan openbaar of besloten is.

Wederom is dit wel een goed model om data over golfbanen in uit te drukken, maar is het geen goed genormaliseerd model van de werkelijkheid. De klasse ToegangGolfbaan groepeert wel een aantal eigenschappen die iets met de toegang tot golfbane te maken hebben, maar dat maakt niet dat er dingen, of concepten zijn in de werkelijkheid die deze eigenschappen hebben. Deze groepering maken we in het RDF Linked Data model dan ook niet. We modelleren deze eigenschappen als eigenschap van de golfbaan. vereisten wordt eigenschap imgolf:toegangsvereisten, etiquette wordt imgolf:etiquette en de toegang eigenschap van ToegangGolfbaan wordt imgolf:toegankelijkheid. Daarnaast verdwijnt de eigenschap toegang op de klasse Golfbaan.

#---------------#
# Ontologie
#---------------#

imgolf:Golfbaan a owl:Class ;
  rdfs:subClassOf
    [
      a owl:Restriction ;
      owl:onProperty imgolf:toegangsvereisten ;
      owl:minCardinality 0 ;
    ] ,
    [
      a owl:Restriction ;
      owl:onProperty imgolf:etiquette ;
      owl:minCardinality 0 ;
    ] ,
    [
      a owl:Restriction ;
      owl:onProperty imgolf:toegankelijkheid ;
      owl:minCardinality 0 ;                    # Kardinaliteit 0..* omdat we ontologisch
                                                # niet strict willen zijn
    ] ;
.

imgolf:toegangsvereisten a owl:DatatypeProperty ;
  rdfs:range xsd:string ;
.

imgolf:etiquette a owl:DatatypeProperty ;
  rdfs:range xsd:string ;
.

imgolf:toegankelijkheid a owl:ObjectProperty ;
  rdfs:range skos:Concept ;
.

#----------------#
# Gegevensregels
#----------------#

imgolf-sh:Golfbaan a sh:NodeShape ;
  sh:targetClass imgolf:Golfbaan ;
  sh:property
    [
      sh:path imgolf:toegangsvereisten ;
      sh:maxCount 1 ;
      sh:datatype xsd:string ;
    ] ,
    [
      sh:path imgolf:etiquette ;
      sh:maxCount 1 ;
      sh:datatype xsd:string ;
    ] ,
    [
      sh:path imgolf:toegankelijkheid ;
      sh:minCount 1 ;
      sh:maxCount 1 ;
      sh:node [
        sh:property [
          sh:path [ sh:inversePath skos:member ] ; # onderdeel van skos:Collection
          sh:hasValue imgolf-collectie:Toegankelijkheid ;
        ] ;
      ] ;
    ] ;
.

Noot

7.4.2.2.1.4 Klasse met stereotype «union»

Voor unions van dingen wordt dezelfde modellering als de standaard transformatie gehanteerd. Wanneer de union niet een keuze tussen verschillende dingen representeert, wordt gekeken naar de beste manier om de specifieke klasse te modelleren.

Neem het eerdere voorbeeld van een union van literal waardes uit de Inspire RDF Guidelines [INSPIRERDF].

In dit geval is het semantisch correcter om af te wijken van de standaardtransformatie. De modellering die in het Inspire voorbeeld wordt uitgevoerd is een betere en semantisch correctere modellering. In onderstaande uitwerking beschrijven we als aanvulling op dat voorbeeld de SHACL sh:NodeShape die er mee correspondeert. Onze shape bevat een sh:xone conditie die uitdrukt dat exact één van de properties :meanAgeByMonth, :meanAgeByWeek of :meanAgeByYear aanwezig moet zijn.

#----------------#
# Gegevensregels
#----------------#

bio-sh:BiomarkerThematicMetadata a sh:NodeShape ;
  sh:targetClass :BiomarkerThematicMetadata ;
  sh:xone (
    [
      sh:property [
        sh:path :meanAgeByMonth ;
        sh:datatype xsd:integer ;
      ] ;
    ]
    [
      sh:property [
        sh:path :meanAgeByWeek ;
        sh:datatype xsd:integer ;
      ] ;
    ]
    [
      sh:property [
        sh:path :meanAgeByYear ;
        sh:datatype xsd:integer ;
      ] ;
    ]
  ) ;
.

Noot

## Deze klasse vervalt
# external:AdresserbaarObject a owl:Class .

imgolf:Golfbaan a owl:Class ;
  owl:subClassOf [
    a owl:Restriction ;
    owl:onProperty imgolf:bagAdres ;
    owl:allValuesFrom bag:AdresseerbaarObject ; # gebruikt direct externe IRI.
  ] ;
.

imgolf:bagAdres a owl:ObjectProperty ;
  rdfs:range bag:AdresseerbaarObject .          # gebruikt direct externe IRI.
.

#---------------#
# Ontologie
#---------------#

imgolf:Golfbaan a owl:Class .

imgolf:Linksbaan a owl:Class ;
  rdfs:subClassOf imgolf:Golfbaan ;
.
imgolf:Bosbaan a owl:Class ;
  rdfs:subClassOf imgolf:Golfbaan ;
.
imgolf:Parkbaan a owl:Class ;
  rdfs:subClassOf imgolf:Golfbaan ;
.

imgolf:Parcoursdeel a owl:Class .

imgolf:Fairway a owl:Class ;
  rdfs:subClassOf imgolf:Parcoursdeel ;
.

imgolf:Green a owl:Class ;
  rdfs:subClassOf imgolf:Parcoursdeel ;
.

imgolf:Rough a owl:Class ;
  rdfs:subClassOf imgolf:Parcoursdeel ;
.

imgolf:SemiRough a owl:Class ;
  rdfs:subClassOf imgolf:Parcoursdeel ;
.

imgolf:Hindernis a owl:Class .

imgolf:Waterpartij a owl:Class ;
  rdfs:subClassOf imgolf:Hindernis ;
.
imgolf:Bunker a owl:Class ;
  rdfs:subClassOf imgolf:Hindernis ;
.

#---------------#
# Ontologie
#---------------#
ex:Land a owl:Class .

#---------------#
# Gegevens
#---------------#

land:528 a ex:Land ;
  rdfs:label "Nederland"@nl ;
  ex:iso-3166-1-alpha-2-code "NL" ;
  owl:sameAs  ;
.

land:276 a ex:Land ;
  rdfs:label "Duitsland"@nl ;
  ex:iso-3166-1-alpha-2-code "DE" ;
  owl:sameAs  ;
.
...
...
              

#---------------#
# Ontologie
#---------------#
imgolf:Golfbaan a owl:Class ;
  rdfs:subClassOf [
    a owl:Restriction ;
    owl:onProperty imgolf:natuurwaarde ;
    owl:qualifiedCardinality 1 ;
    owl:onClass [
      owl:oneOf (
        concept:HogeNatuurwaarde
        concept:LageNatuurwaarde
        concept:GeenNatuurwaarde
      ) ;
    ] ;
  ] ;
.

imgolf:natuurwaarde a owl:ObjectProperty ;
  rdfs:domain imgolf:Golfbaan ;
  rdfs:range skos:Concept ;
.

#----------------#
# Gegevensregels
#----------------#

imgolf-sh:Golfbaan a sh:NodeShape ;
  sh:targetClass imgolf:Golfbaan ;
  sh:property [
    sh:path imgolf:natuurwaarde ;
    sh:minCount 1 ;
    sh:maxCount 1 ;
    sh:node imgolf-sh:NatuurwaardeValue ;
  ] ;
.

imgolf-sh:NatuurwaardeValue a sh:NodeShape ;
  sh:property [
    sh:path [ sh:inversePath skos:member] ;
    sh:hasValue collectie:NatuurwaardeValue ;
  ] ;
.

#------------#
# Begrippen
#------------#

concept:Natuurwaarde a skos:Concept ;
  skos:inScheme schema:IMGolf ;
  skos:topConceptOf schema:IMGolf ;
  skos:prefLabel "natuurwaarde" ;
  skos:narrower
    concept:HogeNatuurwaarde ,
    concept:LageNatuurwaarde ,
    concept:GeenNatuurwaarde ;
.

concept:HogeNatuurwaarde a skos:Concept ;
  skos:inScheme schema:IMGolf ;
  skos:prefLabel "hoge natuurwaarde" ;
  skos:notation "hoog" ;
  skos:broader concept:Natuurwaarde ;
.
concept:LageNatuurwaarde a skos:Concept ;
  skos:inScheme schema:IMGolf ;
  skos:prefLabel "lage natuurwaarde" ;
  skos:notation "laag" ;
  skos:broader concept:Natuurwaarde ;
.
concept:GeenNatuurwaarde a skos:Concept ;
  skos:inScheme schema:IMGolf ;
  skos:prefLabel "geen natuurwaarde" ;
  skos:notation "geen" ;
  skos:broader concept:Natuurwaarde ;
.

collectie:NatuurwaardeValue a skos:Collection ;
  rdfs:label "Waardelijst NatuurwaardeValue" ;
  skos:inScheme schema:IMGolf ;
  skos:member
    concept:HogeNatuurwaarde ,
    concept:LageNatuurwaarde ,
    concept:GeenNatuurwaarde ;
.

#---------------#
# Ontologie
#---------------#

imgolf:Golfbaan a owl:Class .

imgolf:gebruiksstatus a owl:ObjectProperty ;
  rdfs:range skos:Concept .
.

#----------------#
# Gegevensregels
#----------------#

imgolf-sh:Golfbaan a sh:NodeShape ;
  sh:targetClass imgolf:Golfbaan ;
  sh:property [
    sh:path imgolf:gebruiksstatus ;
    sh:minCount 1 ;
    sh:maxCount 1 ;
    sh:node [
      sh:property [
        sh:path [ sh:inversePath skos:member ] ;
        sh:hasValue imgolf-collectie:GebruiksstatusValue ;
      ] ;
    ] ;
  ] ;
.

#------------#
# Begrippen
#------------#

imgolf-beg:InUitvoering a skos:Concept ;
  skos:prefLabel "In uitvoering"@nl ;
  skos:broader imgolf-beg:Gebruiksstatus ;
  skos:notation "in uitvoering" ;               # code-waarde
.

imgolf-beg:InGebruik a skos:Concept ;
  skos:prefLabel "In gebruik"@nl ;
  skos:broader imgolf-beg:Gebruiksstatus ;
  skos:notation "in gebruik" ;                  # code-waarde
.

imgolf-beg:BuitenGebruik a skos:Concept ;
  skos:prefLabel "Buiten gebruik"@nl ;
  skos:broader imgolf-beg:Gebruiksstatus ;
  skos:notation "buiten gebruik" ;              # code-waarde
.

imgolf-collectie:GebruiksstatusValue a skos:Collection ;
  skos:member
    imgolf-beg:InUitvoering ,
    imgolf-beg:InGebruik ,
    imgolf-beg:BuitenGebruik .
.

7.4.2.2.2 Attributen

#---------------#
# Ontologie
#---------------#

imgolf:Parcours a owl:Class ;
  rdfs:subClassOf [
    a owl:Restriction ;
    owl:onProperty imgolf:nummer ;
    owl:someValuesFrom xsd:integer ;
  ] ;
.

imgolf:nummer a owl:DatatypeProperty ;
  rdfs:range xsd:integer ;
.

#---------------#
# Ontologie
#---------------#

imgolf:par a owl:DatatypeProperty ;
  rdfs:label "par" ;
  rdfs:comment "Een Parcours is een golfbaandeel dat van een tee via de fairway
  (indien aanwezig) tot de bijbehorende green loopt" ;
  dct:subject imgolf-beg:Par ;
  rdfs:domain imgolf:Parcours ;
  rdfs:range xsd:string ;
.

#------------#
# Begrippen
#------------#

imgolf-beg:Par a skos:Concept ;
  rdfs:label "Par" ;
  skos:prefLabel "Par" ;
  skos:altLabel "Par staat voor Professional Average Result." ;
  skos:inScheme schema:IMGolf ;
  skos:definition "het aantal slagen waarin een gemiddelde professionele golfer
   een hole zou moeten kunnen spelen." ;
  skos:related concept:Parcours ;
  dct:source  ;
.
              

#---------------#
# Ontologie
#---------------#

nen3610:voided a owl:AnnotationProperty ;
  rdfs:domain foaf:Document ;
  rdfs:range void:VoidValue ;
.

nen3160:VoidValue a owl:Class .

nen3610:voidedProperty a owl:ObjectProperty ;
  rdfs:domain nen3160:VoidValue ;
  rdfs:range rdf:Property ;
.

nen3610:voidReason a owl:ObjectProperty ;
  rdfs:domain nen3160:VoidValue ;
  rdfs:range xsd:string ;
.


#----------------#
# Gegevensregels
#----------------#

nen3610-sh:GeoObject a sh:NodeShape ;
  sh:property [
    sh:path foaf:isPrimaryTopicOf ;
    sh:node nen3610-sh:GeoObjectRegistratie ;
    rdfs:comment "Deze eigenschap verbindt een Geo-object met de verschillende
     versies van de beschrijving van dit geo-object" ;
  ] ;
.

nen3610-sh:GeoObjectRegistratie a sh:NodeShape ;
  sh:property [
    sh:path nen3610:voided ;
    sh:node nen3610-sh:VoidValue ;
  ] ;
.

nen3610-sh:VoidValue a sh:NodeShape ;
  sh:property [
    sh:path nen3610:voidedProperty ;
    sh:class rdf:Property ;
    sh:minCount 1 ;
    sh:maxCount 1 ;
  ] ;
  sh:property [
    sh:path nen3610:voidReason ;
    sh:datatype xsd:string ;
    sh:minCount 1 ;
    sh:maxCount 1 ;
  ] ;
.

7.4.2.2.3 Associaties

#---------------#
# Ontologie
#---------------#

ex:beginDatum a owl:DatatypeProperty ;
  rfds:range xsd:date ;
.

ex:eindDatum a owl:DatatypeProperty ;
  rfds:range xsd:date ;
.

ex:gehuwdMet a owl:ObjectProperty ;
  rdfs:domain ex:Persoon ;
  rdfs:range ex:Persoon ;
.

ex:Huwelijk a owl:Class ;
  rdfs:subClassOf rdf:Statement ;
.

#----------------#
# Gegevensregels
#----------------#

ex-sh:Huwelijk a sh:NodeShape ;
  sh:targetClass ex:Huwelijk ;
  sh:property
    [
      sh:path rdf:subject ;
      sh:class ex:Persoon ;
      sh:minCount 1 ;
      sh:maxCount 1 ;
    ] ,
    [
      sh:path rdf:predicate ;
      sh:hasValue ex:gehuwdMet ;
      sh:minCount 1 ;
      sh:maxCount 1 ;
    ] ,
    [
      sh:path rdf:object ;
      sh:class ex:Persoon ;
      sh:minCount 1 ;
      sh:maxCount 1 ;
    ] ,
    [
      sh:path ex:beginDatum ;
      sh:datatype xsd:date ;
      sh:minCount 1 ;
      sh:maxCount 1 ;
    ] ,
    [
      sh:path ex:eindDatum ;
      sh:datatype xsd:date ;
      sh:maxCount 1 ;
    ] ;
.

#----------------#
# Gegevens
#----------------#
:persoon1 a ex:Persoon ;
  ex:gehuwdMet :persoon2 ;
.

:huwelijk-p1-p2 a ex:Huwelijk ;
  rdf:subject :persoon1 ;
  rdf:predicate ex:gehuwdMet ;
  rdf:object :persoon 2 ;
  ex:beginDatum "2018-04-20"^^xsd:date ;
.

7.4.2.2.4 Kardinaliteit

Zoals al opgemerkt in betekent kardinaliteit in OWL iets anders dan kardinaliteit in UML. De "open-wereld" kardinaliteit in OWL is existentieel, in de zin dat de kardinaliteit die beschreven is over een eigenschap in relatie tot een klasse, in alle gevallen (binnen en buiten een registratie) zo is. In UML beschrijft de kardinaliteit hoe een gegevensobject in een specifieke situatie moet zijn, bijv. in een registratie, of in een servicebericht. Dit zegt niks over de existentiële eigenschappen van een object in de werkelijkheid en beschrijft een "gesloten wereld". Kardinaliteit beschreven in SHACL komt exact overeen met de betekenis in UML.
Bij de DSO wordt in ieder geval altijd de kardinaliteit in SHACL beschreven. Waar gewenst en mogelijk wordt de existentiële kardinaliteit met OWL beschreven.

In het IMGolf model is is gespecificeerd dat Parcours een hindernisrelatie heeft met kardinaliteit 0 of 1. Dit kan prima gelden voor de golfbanen die beschreven worden met IMGolf.

#---------------#
# Ontologie
#---------------#

imgolf:hindernis a owl:ObjectProperty ;
  rdfs:domain imgolf:Parcours ;
  rdfs:range imgolf:Hindernis ;
.

imgolf:Parcours a owl:Class .

#----------------#
# Gegevensregels
#----------------#
imgolf-sh:Parcours a sh:NodeShape ;
  sh:targetClass imgolf:Parcours ;
  sh:property [
    sh:path imgolf:hindernis ;
    sh:class ex:Hindernis ;
    sh:maxCount 1 ;
  ] ;
.

7.4.2.2.5 Overig

#---------------#
# Ontologie
#---------------#

imgolf:ParcoursDeel a owl:Class ;
  rdfs:label "ParcoursDeel" ;
  rdfs:subClassOf nen3610:GeoObject ;
  rdfs:comment """{HoleInGreen}:
  /*hole bevindt zich binnen de geometrie van de green */
  Inside(hole.geometrie,this->geometrie)""" ;
.

imgolf:Green a owl:Class ;
  rdfs:label "Green" ;
  rdfs:subClassOf imgolf:ParcoursDeel ;
.

imgolf:hole a owl:ObjectProperty ;
  rdfs:subPropertyOf gsp:sfContains ;
  rdfs:domain imgolf:Green ;
  rdfs:range imgolf:Hole ;
.

#---------------#
# Gegevensregels
#---------------#

imgolf-sh:Green a sh:NodeShape ;
  sh:targetClass imgolf:Green ;
  sh:property [
    sh:message "hole bevindt zich binnen de geometrie van de green" ;
    sh:path gsp:sfContains ;
    sh:class imgolf:Hole ;
    sh:minCount 1 ;
    sh:maxCount 1 ;
  ] ;
  sh:property [
    sh:message "green moet exact één hole hebben" ;
    sh:path imgolf:hole ;
    sh:class imgolf:Hole ;
    sh:minCount 1 ;
    sh:maxCount 1 ;
  ] ;
.

7.4.3.2.1 Klassen

nen3610:GeoObject
    rdfs:subClassOf bs:PhysicalObject .

7.4.3.2.2 Attributen

Daar waar voor het attribuut een grootheid of eenheid relevant is wordt de QUDT 2.1 ontologie gevolgd.

7.4.3.2.3 Associaties

7.4.3.2.3.2 Aggregatie en compositie

Voor alle associaties en specialisaties van compositie worden ook hun “inverse” gegeven.

Voor decompositie wordt de Dublin Core hasPart relatie gebruikt (en de inverse daarvan isPartOf)

imgolf:Parcours rdfs:subClassOf bs:PhysicalObject .

imgolf:ParcoursDeel rdfs:subClassOf bs:PhysicalObject ;
  rdfs:subClassOf [
    a owl:Restriction ;
    owl:onClass imgolf:Parcours ;
      owl:onProperty dct:hasPart ;
  ] ;
.

Daar waar de decompositie afhankelijk is van een specifieke view (Bijvoorbeeld SE of Geo) wordt aangeraden om verschillende ontologieën te maken.

7.4.3.2.4 Kardinaliteit

Geen afwijking ten opzichte van de standaard transformatieregels.

7.4.3.4.1 Klassen

nen3610:GeoObject
    rdfs:subClassOf cbim-2.0:CataloguePart ;
    rdfs:subClassOf cbim-2.0:Object ;

IMGolf-otl:ToegangGolfbaan
      rdf:type owl:Class ;
      rdfs:subClassOf cbim-2.0:CataloguePart ;
      rdfs:subClassOf cbim-2.0:ComplexPropertyValue ;

IMGolf-otl:golfbaan_heeft_AdresseerbaarObject
  rdf:type owl:ObjectProperty ;
  rdfs:domain IMGolf-otl:Golfbaan ;
  rdfs:range <http://bag.basisregistraties.overheid.nl/def/bag#AdresseerbaarObject> ;
  rdfs:subPropertyOf cbim-2.0:hasProperties ;.

IMGolf-otl:Natuurwaarde
  rdf:type owl:Class ;
  rdfs:subClassOf cbim-2.0:CataloguePart ;
  rdfs:subClassOf cbim-2.0:StringProperty ;
  .
IMGolf-otl:geen
  rdf:type IMGolf-otl:Natuurwaarde ;
  .
IMGolf-otl:hoog
  rdf:type IMGolf-otl:Natuurwaarde ;
  .
IMGolf-otl:laag
  rdf:type IMGolf-otl:Natuurwaarde ;
  .

7.4.3.4.2 Attributen

1. DatatypeProperties worden ObjectProperties als subproperties van coins:hasProperties
2. DatatypeProperties informatie wordt gebruikt om een subklasse van COINS:EntityProperty te creëren
3. Domain en ranges worden goed gezet

IMGolf-otl:parcours_heeft_nummer
    rdf:type owl:ObjectProperty ;
    rdfs:domain IMGolf-otl:Parcours ;
    rdfs:range IMGolf-otl:Nummer ;
    rdfs:subPropertyOf cbim-2.0:hasProperties ;
    .

IMGolf-otl:Nummer
    rdf:type owl:Class ;
    rdfs:subClassOf cbim-2.0:CataloguePart ;
    rdfs:subClassOf cbim-2.0:IntegerProperty ;
    .

7.4.3.4.3 Associaties

IMGolf-otl:GolfbaanHeeftHole
      rdf:type owl:Class ;
      rdfs:label "Golfbaan heeft hole (parcours)" ;
      rdfs:subClassOf IMGolf-otl:HeeftHole ;
      rdfs:subClassOf [
          rdf:type owl:Restriction ;
          owl:allValuesFrom IMGolf-otl:Golfbaan ;
          owl:onProperty cbim-2.0:hasAssembly ;
        ] ;
      rdfs:subClassOf [
          rdf:type owl:Restriction ;
          owl:allValuesFrom IMGolf-otl:Parcours ;
          owl:onProperty cbim-2.0:hasPart ;
        ] ;
     .

7.4.4.4.1 Klassen algemeen

De GWSW-OroX transformatie is identiek aan de eerder beschreven standaard. Een klasse is een instantie van owl:Class.
In GWSW-OroX heeft elke klasse de annotatie-properties rdfs:label, rdfs:comment, skos:definition, gwsw:hasDateStart, gwsw:hasDateChange

imgolf:Parcours
	rdf:type                      owl:Class ;
	rdfs:label                    "Parcours"@nl ;
	rdfs:subClassOf               imgolf:Geo_object ;
	skos:definition               "Een van de speelvelden van een golfbaan"@nl ;
	rdfs:comment                  "Ook wel 'Hole' genoemd. Hier wordt de term Parcours gebruikt om verwarring met de hole waar de bal ingeslagen moet worden, te voorkomen" ;
	gwsw:hasDateStart             "2017-11-16"^^xsd:date .

Een parcours als individual:

:Hole2 a imgolf:Parcours;
	rdfs:label "Hole 2".

7.4.4.4.2 Klasse met stereotype «featureType»

De GWSW-OroX transformatie is identiek aan de eerder beschreven standaard transformatie.

7.4.4.4.3 Klasse met stereotype «dataType»

De GWSW-OroX transformatie past een «dataType» vaak toe. Ook om restricties te definiëren, bijvoorbeeld het par-nummer ligt tussen 1 en 6:

imgolf:Dt_wsw:Par
	rdfs:label                    "Par (datatype)"@en ;
	rdf:type                      rdfs:Datatype ;
	owl:equivalentClass
	[
	owl:onDatatype                xsd:integer ;
	rdfs:label                    "minMaxValue_Kenmerk" ;
	owl:withRestrictions          ([xsd:minInclusive "1"^^xsd:integer][xsd:maxInclusive "6"^^xsd:integer])
	] .

7.4.4.4.4 Klasse met stereotype «union»

De GWSW-OroX transformatie past geen owl:unionOf toe. In GWSW-OroX wordt dit altijd een verzameling instanties:

imgolf:NatuurwaardeColl
	rdf:type                      owl:Class ;
	rdfs:label                    "Natuurwaarde (coll)"@nl ;
	rdfs:subClassOf
	[
	rdf:type                      owl:Class ;
	rdfs:label                    "oneOf_Verzameling soorten" ;
	owl:oneOf                     (imgolf:Hoog imgolf:Laag imgolf:Geen )
	] .

7.4.4.4.5 Klasse met stereotype «external»

De GWSW-OroX transformatie is identiek aan de eerder beschreven standaard transformatie.

7.4.4.4.6 Klasse met stereotype «enumeration»

De GWSW-OroX transformatie kent geen enumeraties (zie ook «union»), dit wordt altijd een verzameling instanties:

imgolf:ToegangGolfbaanColl
	rdf:type                      owl:Class ;
	rdfs:label                    "Toegang golfbaan (coll)"@nl ;
	rdfs:subClassOf               gwsw:VerzamelingSoorten ;
	rdfs:subClassOf
	[
	rdf:type                      owl:Class ;
	rdfs:label                    "oneOf_Verzameling soorten" ;
	owl:oneOf                     (imgolf:Etiquette imgolf:Toegang imgolf:Vereisten )
	] .

7.4.4.4.7 Klasse met stereotype «CodeList»

De GWSW-OroX transformatie kent geen «CodeList» (zie ook «union»), dit wordt een verzameling instanties. Als een code betekenisvol is, wordt deze ook gemodelleerd:

imgolf:AfslagplaatsWit
	rdf:type                      owl:Class ;
	skos:notation                 "WIT"@nl .

7.4.4.5.1 Attributen algemeen

In de GWSW-OroX transformatie wordt attributen ook klassen, Attributen worden toegewezen met de algemene relaties gwsw:hasAspect en gwsw:hasValue of gwsw:hasReference.

imgolf:Par
	rdf:type                      owl:Class ;
	rdfs:label                    "Par"@en ;
	rdfs:subClassOf               imgolf:Kenmerk .

:Hole3 a imgolf:Parcours;
	rdfs:label "Hole 3";
	gwsw:hasAspect
	[ 	rdf:type imgolf:Par ;
		gwsw:hasValue 4 ;
	] .

7.4.4.5.2 Attribuut met stereotype «identificatie»

De GWSW-OroX transformatie volgt de eerder beschreven standaard transformatie.

7.4.4.5.3 Attribuut met stereotype «voidable»

De GWSW-OroX transformatie volgt de eerder beschreven standaard transformatie.

7.4.4.5.4 Attribuut met stereotype «materieleHistorie»

De GWSW-OroX transformatie volgt de eerder beschreven standaard transformatie.

7.4.4.5.5 Attribuut met stereotype «formeleHistorie»

De GWSW-OroX transformatie volgt de eerder beschreven standaard transformatie.

7.4.4.5.6 Attribuut met stereotype «materieleLevensduur»

De GWSW-OroX transformatie volgt de eerder beschreven standaard transformatie.

7.4.4.5.7 Attribuut met stereotype «formeleLevensduur»

De GWSW-OroX transformatie volgt de eerder beschreven standaard transformatie.

7.4.4.6.1 Simpele associaties

De GWSW-OroX transformatie hanteert owl:ObjectProperty, owl:DatatypeProperty, owl:AnnotationProperty, owl:FunctionalProperty

gwsw:hasAspect
	rdfs:label                    "has as aspect"@en ;
	rdf:type                      owl:ObjectProperty .
gwsw:hasValue
	rdfs:label                    "has as value"@en ;
	rdf:type                      owl:DatatypeProperty ;
	rdf:type                      owl:FunctionalProperty .

7.4.4.6.2 Aggregatie en compositie

De GWSW-OroX transformatie vereist expliciete deel-geheel relaties, zowel voor fysieke als ruimtelijk objecten.

gwsw:hasPart
	rdfs:label                    "has as part"@en ;
	rdf:type                      owl:ObjectProperty .
gwsw:isPartOf
	rdfs:label                    "has as part (inverse)"@en ;
	rdf:type                      owl:ObjectProperty ;
	owl:inverseOf                 gwsw:hasPart .

:KoninklijkeHaagseGenCC	rdf:type imgolf:Linksbaan ;
	rdfs:label 		"Koninklijke Haagse Golf en Country Club"@nl ;
	gwsw:hasPart 	:DrivingRange;
	gwsw:hasPart 	:Hole1;
	gwsw:hasPart 	:Hole2.

7.4.4.6.3 Generalisatie/Specialisatie

De GWSW-OroX transformatie vereist een expliciete soortenboom, klassen worden ingedeeld door hun onderscheidende kenmerken.
Bijvoorbeeld een imgolf:Tee is een subklasse van imgolf:Geo_object en onderscheid zich doordat het de functie "afslagplaats" heeft:

imgolf:Tee
	rdf:type                      owl:Class ;
	rdfs:label                    "Tee"@nl ;
	rdfs:subClassOf               imgolf:Geo_object ;
	skos:definition               "De afslagplaats aan het begin van een hole"@nl ;
	rdfs:comment                  "Ook wel tee-box genoemd" ;
	rdfs:subClassOf
[	rdf:type                      owl:Restriction ;
	owl:onProperty                gwsw:hasAspect ;
	owl:someValuesFrom
	[
	owl:intersectionOf            ( gwsw:Functie
	[
	rdf:type                      owl:Restriction ;
	owl:onProperty                gwsw:hasReference ;
	owl:hasValue                  imgolf:Afslagplaats ] ) ]
] .
imgolf:Afslagplaats
	rdf:type                      gwsw:Functie .

7.4.4.6.4 Associatieklassen

De GWSW-OroX transformatie volgt de eerder beschreven standaard transformatie.