DiS Geo: Architectuurschets

1.1 Doel en doelgroep

De Architectuurbeschrijving moet het mogelijk maken om keuzes te maken voor de verdere inrichting van de ICT-voorzieningen (of applicaties of systemen) voor de Samenhangende Objectenregistratie. Ook moet de Architectuurbeschrijving het mogelijk maken om de transitiestrategie te bepalen voor de overgang van de huidige voorzieningen van o.a. de BAG, BGT, BRO en BRT en delen van andere voorzieningen naar de ICT-voorzieningen voor de Objectenregistratie. Tot slot moet de Architectuurbeschrijving het mogelijk maken om de technische en organisatorische inrichting voor de ICT-voorzieningen voor de Objectenregistratie te bepalen. De onderscheiden functies (capabilities, "wat moet kunnen") binnen het systeem worden zodanig beschreven dat een opdracht om deze te ontwerpen inhoudelijk voldoende duidelijk is voor opdrachtgever en opdrachtnemer.

De Architectuurbeschrijving geeft richting aan de inrichting van de Objectenregistratie en is daarom met name bedoeld voor degenen die betrokken zijn bij die inrichting. Daarnaast is de Architectuurbeschrijving van belang voor de afstemming over de inrichting van de Objectenregistratie met alle belanghebbenden: beleidsverantwoordelijke(n), bronhouders, verstrekker(s), afnemers, beheerders en (software-)leveranciers en andere belanghebbenden.

1.2 Leeswijzer

De Architectuurbeschrijving van de Samenhangende Objectenregistratie heeft de volgende opbouw:

Het hoofdstuk Afbakening beschrijft de grenzen van de Objectenregistratie en de bijdragen (de producten en diensten) ervan aan de omgeving. De afbakening brengt in kaart welke rollen en partijen (waaronder bronhouders en afnemers) interactie met de ICT-voorzieningen van de Objectenregistratie hebben en welke soorten interactie er zijn.

Het hoofdstuk ICT-inrichtingsprincipes beschrijft de principes die bepalend zijn voor de functionele en deels ook technische inrichting van de ICT-voorzieningen en de bijbehorende ICT-organisatie van de Objectenregistratie.

Het hoofdstuk Inrichting van de Objectenregistratie beschrijft de conceptuele inrichting van de ICT-voorzieningen van de Objectenregistratie op de applicatielaag van het NORA-vijflaagsmodel.

Het hoofdstuk Uitwerking op onderdelen bevat een uitgebreidere beschrijving die het kader vormt voor de technische inrichting en een basis biedt voor de organisatorische inrichting rond de ICT-voorzieningen.

Relevante bijlagen staan in het hoofdstuk Bijlagen

1.3 Het proces

De Architectuurbeschrijving van de Samenhangende Objectenregistratie is een product van een samenwerking van Geonovum, het Kadaster, het ministerie van BZK en VNG Realisatie. Bij de totstandkoming zijn diverse belanghebbenden betrokken, o.a. via een denktank en klankbordgroep.

2.1 Doel van de Objectenregistratie

Voor de Architectuurbeschrijving van de ICT-voorzieningen voor de Objectenregistratie is het goed het doel van de registratie te kennen. In de beleidsvisie voor de samenhangende objectenregistratie is een vijftal doelstellingen geformuleerd voor de Objectenregistratie:

1. Een betrouwbare, consistente en actuele samenhangende gegevensset voor heel Nederland;
2. Een efficiëntere inwinning en bijhouding van objecten, ook in drie dimensies (3D);
3. Een betere inpassing in moderne architecturen;
4. Meer en eenvoudiger gebruik van deze informatie in maatschappelijke toepassingen. De registratie gedraagt zich voor de gebruiker als één registratie.
5. De objectenregistratie maakt onderdeel uit van een robuuste geo-informatie infrastructuur binnen de generieke digitale infrastructuur en voldoet aan de 12 eisen voor een basisregistratie

2.2 Context voor de Architectuurbeschrijving

Processtappen Objectenregistratie

Onderstaande afbeelding toont de globale werking van de Objectenregistratie. Bronhouders zorgen voor het inwinnen van bronmateriaal zoals luchtfoto's of bouwwerkinformatiemodellen of maken gebruik van door anderen ingewonnen bronmateriaal. Op basis van dit bronmateriaal stelt de bronhouder objectgegevens samen die voldoen aan de eisen van de Objectenregistratie en registreert deze objectgegevens in de opslag van de Objectenregistratie waar ze worden bewaard. Vanuit de opslag worden gegevens ontsloten richting afnemers die deze gegevens gebruiken in hun (bedrijfs-)processen. Regelmatig worden de objectgegevens verrijkt voordat ze worden gebruikt, bijvoorbeeld door ze te combineren met gegevens uit andere bronnen. Het resultaat van verrijken noemen we informatieproducten. Vanuit de Objectenregistratie worden alleen generieke informatieproducten verstrekt. Dat zijn producten die voor een groot deel van de afnemers relevant zijn. Specifieke informatieproducten waar alleen bepaalde sectoren of afnemers behoefte aan hebben vallen buiten de scope van de Objectenregistratie. Als er bij de afnemers twijfel over de juistheid van de gegevens bestaat dan kunnen zij dat terugmelden waarna de bronhouder zal onderzoeken of die twijfel klopt.

Samenvattend onderscheiden we de volgende processtappen.

De afbakening van de processtappen is nog in ontwikkeling. Bovenstaande processtappen zijn gebaseerd op de voorlopige beelden mbt de organisatie van de Objectenregistratie op 29 mei 2020.

Onderstaande afbeelding geeft deze processtappen weer in de globale werking van de Objectenregistratie.

Stelselrollen Objectenregistratie

Voor de uitvoering van de procesen rond de Objectenregistratie zijn verschillende rollen verantwoordelijk. Het gaat om de volgende stelselrollen.

De afbakening van de stelselrollen en systeemrollen is nog in ontwikkeling. Bovenstaande rollen zijn gebaseerd op voorlopige beelden met betrekking tot de organisatie van de Objectenregistratie. Voor Beleidsverantwoordelijke wordt ook wel de rol Eigenaar gehanteerd.

2.3 Scope van de Architectuurbeschrijving

Op basis van de processtappen en stelsel-en systeemrollen is de scope van de Architectuurbeschrijving te bepalen. Onderstaande afbeelding geeft dat weer op basis van het besturingsparadigma van de Leeuw. Dit besturingsparadigma maakt onderscheid tussen een systeem bestaande uit een besturend orgaan en een bestuurd systeem en de omgeving van het systeem. In onderstaande afbeelding zijn de stelselrollen en systeemrollen in het bestuurd systeem weergegeven.

De afbakening van de processtappen en stelselrollen is nog in ontwikkeling. Onderstaande afbakening toont een mogelijke variant.

Deze architectuurbeschrijving heeft als scope de ICT-voorzieningen voor de uitvoering en de ondersteuning van de Samenhangende Objectenregistratie. In de hier getoonde variant van de afbakening betreft dit de processtappen Registeren, Bewaren, Ontsluiten, (Generiek) Verrijken en Routeren terugmeldingen en de bijbehorende ondersteundende processen. Alleen het verrijken tot generieke informatieproducten behoort tot de scope van (de ICT-voorzieningen voor) de Objectenregistratie, specifieke informatieproducten waarover geen afspraken zijn gemaakt, vallen buiten scope.

Deze architectuurbeschrijving benoemt binnen de scope de functies, componenten en samenhang en de benodigde standaarden. Voor de processen van de rollen bronhouder en afnemer benoemt deze architectuurbeschrijving alleen de functies. De ICT-componenten en de inrichting daarvan is aan de bronhouders en afnemers zelf.

2.4 Interacties met partijen in de omgeving

De Objectenregistratie heeft de volgende interactie met partijen in de omgeving.

Buiten de afbakening: De rol Bronhouder(inwinnen/samenstellen) is gepositioneerd als een partij in de omgeving die gebruik maakt van eigen diensten om objectgegevens samen te stellen. De rol Afnemer is gepositioneerd als een partij in de omgeving die gebruik maakt van de diensten van de Objectenregistratie om objectgegevens af te nemen.

Binnen de afbakening: De rol Bronhouder (registreren) valt binnen de afbakening van de Objectenregistratie. Het is de rol die de objectgegevens registreert en beheert (vergelijkbaar met de huidige BAG-beheerder, BGT-beheerder, BRT-beheerder, enz.) en bijdraagt aan de routering van terugmeldingen naar de juiste Bronhouder(inwinnen/samenstellen). De rol Verstrekker valt binnen de afbakening van de Objectenregistratie. Het is de rol die zorgt voor de ontsluiting en (generieke) verrijking van objectgegevens, en bijdraagt aan de routering van terugmeldingen. Ook de rollen Standaardbeheerder, Toezichthouder en Dienst/Beheerder

NB. Alle genoemde partijen maken gebruik van ondersteunende partijen zoals ICT-leveranciers en kunnen taken uitbesteden aan derden, zoals samenwerkingsverbanden en gegevensleveranciers. De beschreven interacties hebben deels ook betrekking op deze ondersteunende partijen. Zo zullen softwareontwikkelaars ook gebruik maken van de gegevens- en de dienstencatalogus van de Objectenregistratie.

3.1 Beleid Samenhangende Objectenregistratie

De overkoepelende Architectuurvisie DiS-Geo geeft de richtinggevende kaders waarbinnen de bestaande geo basisregistraties worden doorontwikkeld tot een samenhangende objectenregistratie.

De Beleidsvisie Samenhangende Objectenregistratie beschrijft de doelstellingen en beleidscontouren.

De volgende uitgangspunten voor de architectuur van de objectenregistratie zijn afgeleid uit beide bovenstaande documenten.

vanuit Architectuurvisie DiS-Geo

1. Bronhouders zijn verantwoordelijk voor basisgegevens
2. Bronhouders kunnen leveranciers machtigen
3. Gegevens aanpassen kan makkelijk en goed
4. Gegevens passen bij elkaar: relaties tussen gegevens zijn voor gebruikers duidelijk, en gegevens zijn in samenhang bruikbaar
5. De gegevensstructuur kan snel genoeg meegroeien met de gebruiksbehoefte

vanuit Beleidsvisie Samenhangende Objectenregistratie

6. We laten ons bij het ontwerp en de verdere uitwerking niet beperken door de nu bestaande juridische kaders (deze kunnen in principe worden aangepast, via een traject aanpassing wet- en regelgeving).
7. In het ontwerp van een samenhangende objectenregistratie is sprake van een nadrukkelijke scheiding tussen de vastlegging van gegevens en de functionaliteit voor het bewerken, opvragen en presenteren daarvan.
8. Er wordt gebruik gemaakt van standaard infrastructurele voorzieningen die beschikbaar zijn bij de bronhouders en de gebruikers (denk hierbij aan standaardnetwerken, netwerkprotocollen en beveiligingsmechanismen).
9. Er wordt in de eindsituatie zoveel mogelijk uitgegaan van ‘bevragen bij de bron’. Hierbij is van belang dat de gebruiker voor verstrekkingen zoveel mogelijk uit kan gaan van één loket. Een belangrijk aandachtspunt hierbij is het gebeurtenis georiënteerd werken (nader uit te werken). Of de bronhouders gedistribueerd en decentraal werken of direct inwinning en bijhouding in een (of meerdere) voorziening(en) uitvoeren via gestandaardiseerde services moet nader bepaald worden (nadere uitwerking in kader van DiS GEO/beleidsvisie: leveranciers, bronhouders, Kadaster, VNG-R, BZK).
10. Er wordt ingewonnen op het niveau van de huidige schaalniveaus van BAG en BGT. De gegevens kunnen gepresenteerd worden op verschillende schaalniveaus (meest gedetailleerde weergave: 1:1.000). Autogeneralisatie voor informatie op hogere schaalniveaus moet mogelijk zijn (op basis van logica en functies). Bijvoorbeeld het (deels) afleiden van de informatie voor de BRT uit de BGT, maar ook voor het definiëren van een wegennetwerk met alle rijkswegen op basis van het gehele wegennetwerk.
11. Keuzen voor een technische inrichting van de registratie worden pas later in het traject gemaakt, zodat oplossingen gebaseerd zijn op recente inzichten in oplossingsmogelijkheden.
12. Vanuit andere (basis)registraties, zoals de subjectenregistraties BRP of HR, moeten eenvoudig relaties gelegd kunnen worden naar de samenhangende objectenregistratie.
13. De registratie gedraagt zich voor gebruikers zoveel mogelijk als één registratie, of het daadwerkelijk één registratie wordt, is nog niet bepaald (nader uit te werken). Daarnaast kunnen er uit de registratie (informatie)producten afgeleid worden en beschikbaar gesteld worden.
14. De kerngegevens en aanvullende gegevens worden in principe ontsloten als open data (waar nodig ontsloten op basis van autorisaties), dus het “open data, tenzij” regime geldt.
15. In principe kan de informatie via meerdere kanalen, afgestemd op gebruikersbehoefte, uitgeleverd worden (nadere uitwerking in kader van DiS GEO).

3.2 Inrichtingsprincipes vergelijkbare domeinen

Binnen andere domeinen is veel kennis en kunde opgebouwd over inrichtingsprincipes van dit soort ICT-voorzieningen. We hebben hier met name gebruik gemaakt van de volgende groepen met ervaring en vastgelegde kennis:

• De Overall Globale Architectuur Schets (OGAS) van het Digitaal Stelsel Omgevingswet.
• De referentie architectuur NORA van de architecten van samenwerkende Nederlandse overheden
• De GEMMA van de Vereniging van Nederlandse Gemeentes
• De Common Ground principes van diverse samenwerkende overheidsorgansiaties
• De "10 golden rules data" die tot stand zujngekomen vanuit de best-practices rondom data management.

3.3 ICT-inrichtingsprincipes Samenhangende Objectenregistratie

Voor de ICT-inrichting van de Samenhangende Objectenregistratie hanteren we de onderstaande principes. Met 'de oplossing' bedoelen we steeds de ICT-voorzieningen die de Samenhangende Objectenregistratie realiseren.

Inrichtingsprincipe 1: Gegevens worden gescheiden van applicaties bewaard, zodat het beheren en afnemen van gegevens onafhankelijk is van de gebruikte applicaties en gegevens te (her)gebruiken zijn in verschillende applicaties voor verschillende doeleinden.

Grondslag: Uitgangspunten (7, 9), Common Ground

Inrichtingsprincipe 2: Ieder gegeven wordt op precies één plek bijgehouden, zodat altijd duidelijk is wat het actuele brongegeven is en waar dat wordt beheerd. Dit principe heeft de volgende onderliggende principes in zich: - Dubbele opslag betekent synchroniseren, zodat partijen altijd naar dezelfde gegevens kijken. Dit geldt zowel binnen als buiten de oplossing, dus ook voor eventuele afgeleide opslag die geoptimaliseerd is ten behoeve van verstrekking.

Grondslag: Uitgangspunten (9, 11, 15), Common Ground (04)

Inrichtingsprincipe 3: Gegevens zijn alleen te benaderen via dataservices, zodat deze services kunnen garanderen dat de gegevens, metagegevens en de toegang ertoe altijd voldoen aan de eisen en dat logging altijd plaatsvindt. Dit principe heeft de volgende onderliggende principes in zich:

• Dataservices regelen de toegang tot gegevens, zodat deze services ervoor kunnen zorgen dat altijd is voldaan aan de eisen betreffende toegang.
• Dataservices leggen elke toegang tot gegevens vast in logging, zodat deze services ervoor kunnen zorgen dat aantoonbaar is wat door gemachtigde leveranciers onder verantwoordelijkheid van bronhouders plaatsvindt.
• Dataservices houden metadata actueel, zodat data en meta-data altijd onderling consistent zijn.
• Dataservices borgen de gegevensregels, zodat gegarandeerd is dat de gegevens altijd voldoen aan de gegevensregels. N.B. niet 'borgen de kwaliteit' want kwaliteit is veel breder dan alleen voldoen aan de gegevensregels.

Om te garanderen dat de gegevens blijven voldoen aan de gestelde kwaliteit en actualiteit kunnen ze alleen benaderd worden via (data)services. Dit principe zorgt ervoor dat gegevens blijven voldoen aan de (integriteits-)eisen, doordat de dataservices dit waarborgen. Ook zorgt dit principe ervoor dat er een ontkoppeling is tussen de gegevens en de ontsluiting ervan. Applicaties benaderen de gegevens via de dataservices en niet direct. Dat maakt het mogelijk om veranderingen aan te brengen in de gegevensopslag of in de dataservices zonder dat deze elkaar beïnvloeden. Hierdoor kunnen we flexibel omgaan met aanpassingen in het gegevensmodel. De service controleert of de gebruiker wel de toegangsrechten heeft om de gegevens te maken, te lezen of aan te passen. Alle transacties op de gegevens worden gelogd. Dit is nodig om een audit-trail te kunnen opbouwen.

Grondslag: Uitgangspunten (1, 2, 3, 5, 7, 8, 9), DSO (05)

Inrichtingsprincipe 4: We bewaren en ontsluiten informatie op betrouwbare en veilige wijze, zodat we kunnen aantonen dat data niet bedoeld of onbedoeld gemanipuleerd is. Om op data te kunnen vertrouwen zorgen we ervoor dat data bij alle handelingen vanaf het moment van ontstaan tot het moment van gebruik veilig is. We wijzigen de actuele versie van data daarom alleen op basis van een brondocument of mutatieverwijzing en leggen die vast. We bewaken integriteit en consistentie van data. We bewaren data conform de eisen van de wet (w.o. archiefwet, etc.).

Grondslag: Uitgangspunten (3, 7, 9), DSO (09), Common Ground (03)

Inrichtingsprincipe 5: We maken samenhangend gebruik van data makkelijk mogelijk, zodat data uit verschillende gegevensverzamelingen te combineren is. Zo maken we mogelijk dat er samengestelde producten over het geheel van het gegevenslandschap kunnen worden gerealiseerd. Dit principe heeft de volgende onderliggende principes in zich:

• alles is een service, zodat zowel computers als mensen de beschikbare functies kunnen begrijpen en benutten.
• intern is extern, zodat alle services herkenbaar en bruikbaar zijn voor externe leveranciers van bronhouders en afnemers en deze op innovatieve manieren de waarde van gegevens kunnen vergroten.

Grondslag: Uitgangspunten (4, 12, 13, 15), DSO (05)

4.1 Inleiding

Dit hoofdstuk beschrijft de functionele (of conceptuele) inrichting van de Samenhangende Objectenregistratie op de applicatielaag van het NORA-vijflaagsmodel. Het doel ervan is om sturing te kunnen geven aan de transitie naar de Objectenregistratie en te dienen als kader voor technische inrichting van de Objectenregistratie. Ook biedt het een deel van de basis voor de organisatorische inrichting van de Objectenregistratie.

Dit hoofdstuk beschrijft de onderdelen (of componenten) van de Objectenregistratie en de verbindingen daartussen en het wijst de functies van de Objectenregistratie toe aan deze onderdelen.

4.2 Functionele lagen in de inrichting

We onderscheiden drie lagen in de functionele indeling van de Objectenregistratie, zoals de afbeelding hieronder toont. Daarmee duiden we alleen het doel van de functies (bijvoorbeeld beheren of afnemen van objectgegevens) en doen we geen uitspraak over de de technische inrichting of de verdeling ervan over verschillende ICT-voorzieningen.

De laag Metabeheer bevat de functies die betrekking hebben op het beheren van gegevens over de gegevensmeta-data en bestaat uit twee lagen, te weten Meta-gegevensbeheer en 'Inzicht in kwaliteit'. Meta-gegevensbeheer bevat de functies die nodig zijn om informatiemodellen en gegevensregels te beheren evenals het beheren van de gegevenscatalogi om die informatiemodellen en gegevensregels te kunnen toepassen. 'Inzicht in kwaliteit' bevat de functies om kwaliteitsindicatoren te beheren en kwaliteitsmetingen te doen.

De Uitvoeringslaag bevat de functies die nodig zijn voor het voor het beheren en afnemen van objectgegevens, zoals voor het registreren en wijzigen van gegevens en voor het raadplegen ervan. Op deze laag maken we onderscheid tussen de functies ten behoeve van het beheren van objectgegevens door bronhouders en het afnemen ervan door afnemers van de Objectenregistratie.

De Ondersteuningslaag bevat de functies die nodig zijn om bronhouders en afnemers te ondersteunen bij het beheren en afnemen van gegevens, zoals het beheren van autorisaties en het raadplegen van gegevens- en dienstencatalogi.

Naast de drie lagen voor Metabeheer, Uitvoering en Ondersteuning, is ook functionaliteit nodig in het kader van Voorzieningenbeheer. De beheerfuncties voor het beheren van de ICT-voorzieningen op het platform, of de platformen, die het beheren en afnemen van objectgegevens en meta-gegevens mogelijk maken. Deze beheerfuncties maken we zichtbaar in een totaaloverzicht.

4.3 Functies in de laag Metabeheer

Onderstaande afbeelding toont de clusters van functionaliteiten op de laag Metabeheer. Deze clustering is een functionele indeling, geen technische. Het groepeert functies die bijdragen aan hetzelfde doel.

De laag Metabeheer bestaat uit de delen Metagegevensbeheer en Inzicht in kwaliteit.

Het deel Metagegevensbeheer bevat de volgende clusters aan functionaliteiten:

• Toegang: voor het bewaken en loggen van de toegang van meta-beheerders tot de beheerdiensten.
• Informatiemodel: voor het beheren van het informatiemodel, de gegevensregels en de bijbehorende gegevens- en dienstencatalogi.

Het deel 'Inzicht in kwaliteit' bevat de volgende clusters aan functionaliteiten:

• Toegang: voor het bewaken en loggen van de toegang van meta-beheerders tot de diensten.
• kwaliteitsindicatoren: voor het beheren van de door bronhouders en afnemers en andere betrokkenen (zoals toezichthouder en beleidsverantwoordelijke) overeengekomen kwaliteitsindicatoren en bijbehorende diensten
• Kwaliteitsmetingen: Voor het bepalen van de waarden van de kwaliteitsindicatoren ten behoeve van monitoring van de algehele kwaliteit, bijvoorbeeld door middel van analyses

4.4 Functies in de laag Uitvoering

Onderstaande afbeelding toont de clusters van functionaliteiten op de laag Uitvoering. Deze clustering is een functionele indeling, geen technische. Het groepeert functies die bijdragen aan hetzelfde doel.

De laag Uitvoering bevat de functies voor het beheren van objectgegevens en voor het afnemen van objectgegevens

Op de Uitvoeringslaag onderkennen we de volgende clusters voor beheer van objectgegevens:

• Toegang: voor het bewaken en loggen van de toegang van bronhouders en hun gemachtigden tot de beheerdiensten.
• Registratie: voor het creëren en wijzigen van objectgegevens door bronhouders en hun gemachtigden.
• Opslag: voor het duurzaam beschikbaar houden van gegevens over objecten en objecteigenschappen.

Op de Uitvoeringslaag onderkennen we daarnaast de volgende clusters voor het afnemen van objectgegevens :

• Afgeleide opslag: voor het beschikbaar maken van gegevens afgestemd op de specifieke behoeften van het afnemen van objectgegevens door grote aantallen afnemers.
• Afname gegevens: voor het afnemen van objectgegevens op verschillende manieren, variërend van het raadplegen van enkelvoudige gegevens tot afnamen in 'bulk' voor bijvoorbeeld analysedoeleinden.
• Notificatie: voor het notificeren van afnemers van voor hen relevante gebeurtenissen (we gebruiken gebeurtenissen hier in brede zin, breder dan alleen gebeurtenissen die de objectgegevens betreffen)
• Afname informatie: voor het afnemen van generieke informatieproducten op verschillende manieren. Het visueel raadplegen van basisgegevens in context (viewer) is zo'n informatieproduct. Ook gecombineerde afname die een afgesproken generieke behoefte van afnemers invult kan zo'n informatieproduct zijn.
• Terugmelding: voor het in staat stellen van afnemers om bij gerede twijfel aan de juistheid van gegevens dit te melden.
• Toegang: voor het bewaken en loggen van de toegang van afnemers tot de afnamediensten.

4.5 Functies in de laag Ondersteuning

Onderstaande afbeelding toont de clusters van functionaliteiten op de laag Ondersteuning. Deze clustering is een functionele indeling, geen technische. Het groepeert functies die bijdragen aan hetzelfde doel.

Op de Ondersteuningslaag onderkennen we de volgende clusters voor de ondersteuning van bronhouders en afnemers en hun gemachtigden en leveranciers:

• Toegang: voor het bewaken en loggen van de toegang van bronhouders en afnemers tot de ondersteuningsdiensten.
• Beheer toegang: voor het beheren van autorisaties op gegevens en diensten door bronhouders en afnemers zelf en eventueel ook door de beheerder van de ICT-voorziening(en).
• Beheer abonnementen: voor het beheren van abonnementen op notificaties van gebeurtenissen door bronhouders en afnemers
• Beheer betalingen: voor het beheren van de betalingen van betaalde diensten door de gebruikers van die diensten, indien sprake is van betaalde diensten. Betalen kan op verschillende manieren worden ingericht, zoals vooraf, bij afname van de dienst of achteraf.
• Beheer kwaliteitsdashboard: voor het inzien van de waarden van kwaliteitsindicatoren per bronhouder of groep van bronhouders (algehele kwaliteit wordt gemeten in de laag Metabeheer, zie onderdeel Inzicht in Kwaliteit)
• Beheer gegevenscatalogus: voor het inzien van de beschikbare soorten objectgegevens, eigenschappen en relaties en de betekenis daarvan, evenals het uitvoeren van versiemanagement op de catalogus als er sprake is van nieuwe objectgegevens of gegevensregels (vanuit metagegegevensbeheer)
• Dienstencatalogus: voor het inzien van de beschikbare gegevensproducten en diensten voor het beheren en afnemen ervan, evenals voor het uitvoeren van versiemanagement op de dienstencatalogus als er sprake is van nieuwe diensten zoals gegevensdiensten (dataservices), informatiediensten (afname informatie) of abonnementsdiensten op notificaties

4.6 Overzicht

Onderstaande afbeelding toont de functionaliteiten per cluster op de drie lagen. Deze functionaliteiten zijn beschreven in het hoofdstuk Uitwerking van onderdelen.

4.7 Functies in de aparte architectuurlaag Voorzieningenbeheer

De laag Voorzieningenbeheer bevat de volgende clusters aan functionaliteiten:

• Toegang: voor het bewaken en loggen van de toegang van voorzieningingenbeheerders.
• Autorisatievormen: voor het beheren van de beschikbare autorisatievormen.
• Abonnementsvormen: voor het beheren van de beschikbare abonnementsvormen.
• Betalingsvormen: voor het beheren van de beschikbare betalingsvormen.
• Dienstvormen: voor het beheren van de beschikbaren dienstvormen.
• Metingen: voor het uitvoeren van metingen en raadplegen van uitgevoerde metingen en beschikbaar meetgegevens, zoals aantallen gebruiker.

Als we alle clusters met functionaliteiten in één overzicht plaatsen, wordt het geheel minder overzichtelijk. Het kan mogelijk wel nuttig zijn zo'n overzicht als praatplaat-aan-de-wand te gaan gebruiken bij de beheerorganisatie(s) bijvoorbeeld in workshops die bij de gezamenlijke inrichting worden gehouden.

5.1 Inleiding

Dit hoofdstuk beschrijft de nadere uitwerking van de functionele onderdelen van de Objectenregistratie en hun interne en externe verbindingen.

6.1 Inrichtingsprincipes Digitaal Stelsel Omgevingwet

Aan de kolommen met de regel en het principe zijn twee kolommen toegevoegd: Data en Functies.
Data: Een ja in deze kolom moet worden gezien als 'Ja' dit principe is relevant voor de gegevens in de samenhangende objectenregistratie. Scope zijn de gegevens zelf, oftewel het hart van het systeem. Functies: Een ja in deze kolom moet worden opgevat als 'Ja' dit principe is relevant voor de functionaliteit van de Samenhangende Objectenregistratie. Scope is de functionaliteit waarmee de gegevens en/of de informatie aan de gebruikers wordt aangeboden.

Bron: DSO-LV, bijlage G

6.2 Inrichtingsprincipes Common Ground

Bron: Common Ground

6.3 Basisprincipes NORA

De principes van de NORA zijn bedoeld om overheidsorganisaties richting te duiden bij het inzetten van veranderingen en het uitvoeren van projecten. Met name bij het ontwerpen van nieuwe of aangepaste diensten is het noodzaak zichtbaar te maken hoe invulling wordt gegeven aan de principes en welke overwegingen daarbij worden gemaakt. Hier geldt het pas-toe-of-leg-uit- principe, waarbij afwijkingen dus zijn toegestaan mits dat met goede argumenten wordt onderbouwd en vastgelegd om daar in een later stadium op terug te kunnen komen. Zo wordt voorkomen dat belangrijke zaken over het hoofd worden gezien. Bron: https://www.noraonline.nl/wiki/Principes

6.4 Afgeleide principes NORA

Afgeleide principes geven meer concrete invulling aan de basisprincipes. Ze zijn te beschouwen als een checklist van kwaliteitskenmerken van de diensten van de overheid en geven handvatten voor operationeel niveau door hun uitwerking in concrete implicaties. Bron: https://www.noraonline.nl/wiki/Principes

6.5 Inrichtingsprincipes GEMMA

GEMMA kent 8 inrichtingsprincipes. Bron: https://www.vngrealisatie.nl/gemma

6.6 Eisen aan basisregistraties

Er zijn 12 eisen aan basisregistraties waaraan een basisregistratie moet voldoen. Bron: https://www.noraonline.nl/images/noraonline/c/c0/Stelselarchitectuur_heden.pdf

6.7 10 golden rules data

Deze 10 golden rules zijn tot stand gekomen vanuit de best-practices rondom data management.